Pongit Fan Site

Alatar

Afryki ma nie być, ale skoro już przeczytałem, to zamieszczam (bo zapomnę):

Krupiński Krystian
rok IV, grupa archiwalna

Wojna domowa w Algierii (1954-1962)

Podbita przez Francję w latach 1830-1857 Algieria, stała się jej kolonią w 1873 roku. Od pozostałych domen francuskich od początku odróżniała ją intensywna kolonizacja europejska. Ci tak zwani czarnostopi (pieds-noirs) zajęli czołową pozycję polityczną i gospodarczą w Algierii, doprowadzając do regresu dotychczasową gospodarkę i kulturę jej mieszkańców. Francuzi podkreślali, nieprawdziwy zresztą, brak tradycji państwowych wśród Algierczyków, ich zacofanie kulturowe, a zatem konieczną francuską misję cywilizacyjną. Europejczycy wywłaszczyli rodzimą ludność z wielkich obszarów ziemi, szczególnie tej najżyźniejszej ulokowanej na północy kraju. Próby polepszenia statusu rodzimej ludności, podejmowane drogą powstańczą przez samych muzułmanów, jak i drogą odgórną, pacyfikowane i torpedowane były przede wszystkim przez społeczność europejskich kolonizatorów.
Nowoczesny algierski ruch narodowy narodził się w dobie I wojny światowej, na skutek udziału Algierczyków w tejże oraz w związku z pojawieniem się hasła o samostanowieniu narodów. W 1926 roku Messali Hadż założył pierwszą algierską partię polityczną, Gwiazdę Północnoafrykańską, rychło przez władze rozwiązaną. Działał początkowo w kolonii robotników algierskich na terenie Francji. Zapoczątkował tzw. ruch messalistów, który w latach trzydziestych reprezentowany był przez Ludową Partię Algierską (PPA), a po II wojnie światowej przez Ruch na Rzecz Zwycięstwa Swobód Demokratycznych. W samej Algierii intensywnie rozwijała się działalność ulemów, czyli muzułmańskich uczonych, którzy głosili reformę islamu. Zakładali oni szkoły koraniczne (medresy), gdzie wpajano poczucie przynależności do narodu algierskiego, wierność religii muzułmańskiej i dumę z arabskiej kultury i języka. W 1931 roku założyli Radę Algierskich Ulemów, przyczynili się wydatnie do rozbudzenia świadomości narodowej rodzimej ludności. Ruch polityczny algierskich warstw średnich i inteligencji, wychowanych często we francuskiej kulturze i języku, reprezentowany był przez Ferhata Abbasa i skłaniał się ku asymilacji oraz integracji z narodem i państwem francuskim. Oznaczało to równouprawnienie Algierczyków z Europejczykami, na co ci drudzy, w obawie przed utratą swojej uprzywilejowanej pozycji, nie byli skłonni przystać. Abbas i jego zwolennicy założyli w latach trzydziestych Algierską Unię Ludową.
W 1936 roku we Francji do władzy doszedł rząd Frontu Ludowego. Powstał wtedy projekt ustawy, zwanej ustawą Blum-Violette, który przewidywał stopniowy, acz bardzo powolny proces nadawania pełnych praw obywatelskich Algierczykom, bez konieczności ich wystąpienia z gminy muzułmańskiej. Z dobrodziejstwa ustawy skorzystało niewielu, bowiem na skutek protestów czarnostopych pozostała ona martwą literą. Okres II wojny światowej dodatkowo pobudził świadomość narodową rdzennych mieszkańców Algierii. Wpływ na to miała klęska Francji w 1940 roku, a także propaganda niepodległościowa prowadzona przez Niemców i Amerykanów. Scenę polityczną zajmowali zwolennicy Ferhata Abbasa, ale podziemie opanowane było przez zdelegalizowaną w 1939 roku PPA. 22 grudnia 1942 roku Abbas wraz ze swoimi zwolennikami zwrócił się do aliantów z memorandum, w którym domagali się zgromadzenia konstytucyjnego w Algierii, nie wysuwając jednak roszczeń niepodległościowych. Brak zgody ze strony Francuzów sprawił, że w 1943 roku ogłosili Manifest Ludu Algierskiego oraz tzw. Additif – dokumenty, w których postulowano natychmiastowe reformy, uznanie języka arabskiego za język urzędowy, przyznanie Algierii autonomii. Generał Charles de Gaulle odpowiedział jedynie nadaniem nowego statusu kolonii i rozporządzeniem z 7 marca 1944 roku. Na mocy tej regulacji spora część muzułmanów otrzymała takie same prawa i obowiązki jak te, które posiadali Francuzi, uzyskali dostęp do stanowisk cywilnych i wojskowych, a ich przedstawicielstwa w lokalnych zgromadzeniach, radach miejskich, radach generalnych i w Delegacjach finansowych zostały podwyższone do 2/5 ogólnej liczby zasiadających. Znaczna ilość Algierczyków, zachowując status koraniczny, uzyskała obywatelstwo francuskie i tym samym prawo do głosowania w kolegium francuskim, a pozostali, którzy mieli otrzymać obywatelstwo później, a którzy ukończyli 21 lat (około 1,5 mln osób) mogli głosować w muzułmańskich kolegiach.
Rozwścieczyło to czarnostopych, Algierczyków natomiast nie usatysfakcjonowało. Ci drudzy opowiedzieli się za Manifestem i z inicjatywy Abbasa ukształtował się w 1944 roku ruch Przyjaciół Manifestu i Wolności (AML). Inicjator jego powstania rok później utracił kontrolę nad tą partią na rzecz Messaliego Hadźa i w 1946 roku powołał liberalną Unię Demokratyczną Manifestu Algierskiego (UDMA). 8 maja 1945 roku, w dzień kiedy Francuzi świętowali kapitulację Niemiec, w Satifie i Guelmie miały miejsce zorganizowane przez PPA manifestacje muzułmańskie ze sztandarem w barwach algierskich pod hasłami niepodległej Algierii i uwolnienia deportowanego przez władze francuskie Messalego Hadża. Doszło do krwawych starć z policją. Demonstracja przerodziła się w atak na okoliczne centra kolonizacyjne, w wyniku czego zginęło 103 Europejczyków. Represje na muzułmanach pociągnęły za sobą kilka tysięcy zabitych – według szacunków od 8 do 40 tysięcy. Rozwiązano AML i aresztowano Ferhata Abbasa.
W 1947 roku parlament francuski rozpoczął prace nad oczekiwanym zarówno przez czarnostopych, jak i przez umiarkowaną UDMA Abbasa, Statutem Algierii. 20 września 1947 Algieria otrzymała nową konstytucję. Władza wykonawcza spoczywała w ręku generalnego gubernatora, władza ustawodawcza należała do francuskiego Zgromadzenia Narodowego. Uprawnienia finansowe posiadało Zgromadzenie Algierskie, podejmujące uchwały większością 2/3 głosów. Po 60 deputowanych wybierało kolegium francuskie (około pół miliona spośród miliona Europejczyków) i muzułmańskie (1,5 miliona na 8 milionów). Wymagana większość 2/3 głosów hamowała działalność reformatorską i niepodległościową Algierczyków, a klauzule zapowiadające realny postęp w sytuacji muzułmanów pozostały czczymi obietnicami. W teorii Statut równał w prawach języki arabski i francuski, obiecywał kres ingerencji władz kolonialnych w sprawy religii islamskiej, ale praktyka dnia codziennego przekreślała te znikome koncesje. Nie satysfakcjonował on żadnej ze stron. W przeprowadzonych względnie uczciwie wyborach municypalnych w 1947 roku zwyciężyła w drugim kolegium wyborczym partia nacjonalistyczna messalistów MTLD, Ruch na Rzecz Zwycięstwa Wolności Demokratycznych. Odtąd jednak kolejne wybory były jawnie fałszowane przez władze kolonialne, a Algierczycy utracili wiarę w legalne reformy i pokojową drogę do suwerenności.
Umiarkowana partia Ferhata, UDMA, straciła posłuch na rzecz PPA-MTLD, która to od 1951 roku podjęła ideę walki zbrojnej i rozbudowała swoją strukturę. Młodzi aktywiści partii stworzyli w lutym 1947 roku terrorystyczną, tajną przybudówkę, Organizację Specjalną (OS), której celem było zbieranie broni, pieniędzy i tworzenie struktur organizacyjnych dla przyszłego powstania. W 1949 roku dokonała udanego napadu na pocztę główną w Oranie, jednak organizacja ta została wykryta, osaczona i rozpracowana przez francuską policję, a w 1950 roku rozwiązana. Jej przywódcy udali się na wygnanie.
Tymczasem w PPA-MTLD zarysował się podział na umiarkowanych centrystów (od Komitetu Centralnego), paternalistyczne i islamskie ugrupowanie Messalego Hadża i na aktywistów, zwolenników jedności w partii, którą chcieli uzyskać rzucając się w wir walki powstańczej. 23 marca powstał podziemny Rewolucyjny Komitet Jedności i Działania (CRUA). Prawie wszyscy jego członkowie byli dawnymi bojownikami OS. Ostatecznie powołano Komitet Dziewięciu, który był sztabem przygotowującym insurekcję. Byli w nim: Hocine Ait Ahmed, Ahmed Ben Bella, Mostefa Ben Boulaid, Larbi Ben M'Hidi, Rabah Bitat, Mohammed Boudiaf, Mourad Didouche, Mohammed Khider i Belkacem Krim. Aktywiści powołali Front Wyzwolenia Narodowego (FLN) a inne partie wezwano do samorozwiązania i do przyłączenia się do Frontu. Zbrojnym ramieniem FLN była Armia Wyzwolenia Narodowego (ALN), licząca sobie na początku kilkuset ludzi. Terytorium kraju podzielono na sześć wilajatów (siódmym nieoficjalnie była algierska emigracja we Francji), na czele których stali pułkownicy wywodzący się z Komitetu, obdarzeni daleko idącą swobodą działania, co miało pozotywne skutki militarne lecz prowadziło do tarć i rozłamów w ruchu narodowowyzwoleńczym. Zdecydowali się przyspieszyć powstanie na wieść o francuskiej klęsce pod Dien Bien Phu w Wietnamie. Termin wyznaczono na 1 listopada 1954 roku, święto Wszystkich Świętych, kiedy spodziewano się mniejszej aktywności policji. Wywołanie powstania było samodzielną decyzją tzw. historycznych przywódców, bez zgody i wiedzy pozostałych organizacji i przywódców.
Powstanie rozpoczęło się 1 listopada 1954 roku. Celem były obiekty użyteczności publicznej, prywatna własność wielkich kolonów, francuscy żołnierze i żandarmeria oraz muzułmańscy kolaboranci. Zakazano natomiast atakować cywilną ludność europejską. Niepowodzeniem zakończył się szereg akcji skierowanych przeciwko posterunkom i obozom wojskowym, przeciwko radiostacji i zapasom paliwa w stolicy. W sumie w pierwszym dniu zginęło siedem osób: trzech żołnierzy francuskich, dwóch mieszkających w Algierii Europejczyków i dwóch muzułmanów. Władze kolonialne były zaskoczone akcją. Na zewnątrz przedstawili wydarzenia jako akty bandytyzmu, jednak rząd Pierre'a Mendes-France'a przysłał do Algierii bataliony spadochroniarzy i specjalne oddziały policyjne. Towarzyszyła temu akcja represyjna prowadzona na ślepo, więc najcięższe ofiary poniosła bezbronna ludność cywilna. Francuzi przypisywali autorstwo zamachów messalistom, rozwiązano MTLD i aresztowano aktywistów. FLN-ALN prowadził, wobec ograniczonych swoich środków i miażdżącej przewagi przeciwnika, walką partyzancką, skuteczną zwłaszcza dlatego, że mogli wycofywać się w bezpieczne rojony górskie. 12 listopada 1954 roku premier Mendes-France oświadczył, że trzy departamenty algierskie stanowią nieodłączną część Republiki Francuskiej.
Ponieważ oddziały partyzanckie korzystały z szerokiej pomocy mieszkańców wsi, władze francuskie zaczęły stosować politykę „przegrupowywania” ludności wiejskiej. Skupiano ich w wielkich, starannie strzeżonych obozach, bez gwarancji pracy, opieki medycznej i szkolnictwa. Do końca wojny znalazło się w nich ponad 2 mln Algierczyków, czyli przynajmniej co piąty mieszkaniec kraju. W ciągu dwóch miesięcy od wybuchu powstania aresztowano na chybił trafił ponad 80 tys. Algierczyków. Represje i pacyfikacje wsi zjednywały powstańcom sympatii i rekrutów, zmuszonych uciekać przed wojskami francuskimi. Tymczasem premier Mendes-France postanowił uspokoić sytuację poprzez realizację praw kolonii i jej muzułmańskiej większości. Zadanie to powierzył nowemu generalnemu gubernatorowi Jacques'owi Soustelle'owi, uchodzącemu za liberała. Soustelle zapowiedział reformy, jednak nie pozyskały one sobie Algierczyków, a zraziły do niego czarnostopych, którym gubernator począł ulegać.
W początkach 1955 roku prawica francuska obaliła dotychczasowy rząd, a nowym premierem został Edgar Faure. Na terenie trzech departamentów algierskich wprowadzono stan wyjątkowy, zawieszający resztki swobód obywatelskich i zezwalający władzom na ograniczanie swobody poruszania się ludności cywilnej, na administracyjne stosowanie aresztu domowego lub zakazu zamieszkiwania w miastach czy na określonych terenach, na przymusowe osiedlenie, cenzurę prasy, wprowadzenie sądów wojennych i aresztowania bez nakazu sądowego. Stan francuskich sił zbrojnych w Algierii powiększony został z około 70 do 100 tys.
Przez 1955 rok powstanie rozwijało się. W miastach konieczna była głęboka konspiracja, w terenie natomiast królowała partyzantka, przede wszystkim w górach Aures, na północ i południe od Konstantyny, w Kabylii i w Oranii. Na terror francuski kierownictwo powstania postanowiło zareagować akcją przeprowadzoną 20-22 sierpnia 1955 roku na północ od Konstantyny. Postanowiono nie oszczędzać tym razem europejskich cywilów. W 40 miejscowościach zabito 123 osoby, w tym 71 Europejczyków. Odwet Francuzów natomiast pochłonął, według szacunków, około 12 tys. ludzi. Stopniowo FLN zasilany był pieniędzmi. rekrutami, ale też przedstawicielami innych środowisk, organizacji i partii.
W Kairze funkcjonowała zagraniczna reprezentacja Frontu Wyzwolenia Narodowego. Pierwszym efektem działalności dyplomatycznej był udział przedstawicieli Algierii we wspólnej z Tunezją i Marokiem delegacji Maghrebu (północno – zachodnia Afryka) w konferencji 29 krajów afro-azjatyckich w Bandungu. Dodatkowo po wydarzeniach Konstantyńskich nasiliła się zagraniczna pomoc w pieniądzach i broni. 22 września 1955 roku odrzucono wniosek 15 krajów afro-azjatyckich o wpisanie problemu algierskiego na porządek dzienny Zgromadzenia Ogólnego ONZ. Tydzień później zmieniono tę decyzję, jednak wycofano ją ponownie, gdy delegacja francuska na znak protestu opuściła salę zebrań. Mimo to, sprawa Algierska zmierzała powoli ku umiędzynarodowieniu.
We Francji upadł rząd Faure'a, a do władzy doszedł w styczniu 1956 roku Front Republikański. Nowy premier, Guy Mollet zaproponował niewiele wnoszące, odległe reformy wyborcze i podkreślił jednocześnie nieodłączność Algierii od Francji. W charakterze ministra-rezydenta wysłał do kolonii Roberta Lacoste'a, a armia frnacuska tam stacjonująca powiekszona została do liczby 160 tys.
FLN tymczasem rozrastał się liczbowo, organizacyjnie i obszarowo. Cały kraj pokrywała sieć Organizacji Polityczno-Administracyjnej (OPA), stanowiącej cywilne ramię Frontu. Pozostałe organizacje polityczne, poza powołanym jeszcze w 1954 roku Algierskim Ruchem Narodowym (MNA) Messalego Hadża, zgłaszały z czasem akces do powstańców, przede wszystkim ruch ulemów, umiarkowany Ferhat Abbas wraz ze swoimi zwolennikami oraz Komunistyczna Partia Algierii. Na terenach wolnych od kontroli francuskiej przystąpiono do organizowania własnej administracji. Władze francuskie odpowiedziały powołaniem pod broń dodatkowych roczników rezerwistów, co w konsekwencji powiększyło armię tłumiącą powstanie do liczby 400 tys. i wyposażono ją w śmigłowce, pozwalające lepiej radzić sobie Francuzom z wojną partyzancką, zwłaszcza w rejonach górzystych.
Wraz z rozbudową struktur Frontu Wyzwolenia Narodowego, wraz z rozwojem działalności, potrzebne stało się sprecyzowanie podstaw programowych i ideologii ruchu narodowowyzwoleńczego, który wchłonął ludzi o różnych aspiracjach i poglądach na dalszą walkę i jej cele oraz na przyszłość Algierii. FLN nie był monolitem, ścierały się wewnątrz niego grupy różnych interesów. Samo hasło wywalczenia niepodległości nie mogło już wystarczać.
W sierpniu 1956 roku miał miejsce kongres FLN-ALN w dolinie Soummam, rozpoczął się 20 sierpnia. Reprezentowane było tylko środowisko wewnątrzkrajowe, co znalazło odbicie w uchwaleniu prymatu organizacji krajowej nad emigracją – było to jednym z punktów zapalnych rozsadzających od wewnątrz organizację powstańczą. Obrady zakończyło uchwalenie 5 września tzw. platformy soummamskiej. Program obalenia kolonializmu polegał na takim osłabieniu armii francuskiej by pozbawić ją widoków na zwycięstwo, na zniszczeniu kolonialnej gospodarki, na wywołaniu zakłóceń w samej Francji. Warunki zawieszenia broni obejmowały uznanie istnienia narodu algierskiego i jego prawa do niepodległości, uwolnienie wszytskich więźniów, uznanie FLN za jedynego przedstawiciela narodu. Powołano organizacje zrzeszające robotników, studentów, kupców i kobiety muzułmańskie. Utworzono pięcioosobowy Komitet Koordynujący i Wykonawczy (CCE) będący sztabem rewolucji i zalążkiem przyszłego rządu. Kierownictwo polityczne i namiastkę parlamentu stanowiła Narodowa Rada Republiki Algierskiej (CNRA) złożona z 34 deputowanych. Z wilajetów wyłączono Autonomiczną Strefę Algieru. Wydzielono w ALN regularnych żołnierzy oddziałów partyzanckich, zwanych mudżahidin, walczących w oddziałach pomocniczych mussebilin, a także członków grup bojowych działających w rodzinnych wsiach i miastach fidainów. W konsekwencji rozbudowano i uściślono strukturę administracyjną Frontu Wyzwolenia Narodowego. Od kongresu zaobserwować można zintensyfikowaną rywalizację w łonie ruchu narodowowyzwoleńczego.
Pomimo że rząd francuski trzymał się kolejności:pacyfikacja, wolne wybory, rokowania o przyszłości Algierii, to nawiązywane były próby porozumienia. Spełzały one na niczym, w związku z niezgodnością propozycji Francji i warunków kapitulacji przyjętych na konferencji w Soummam. Rozmawiano w Kairze, Belgradzie i Rzymie. Nieoficjalnie pośrednictwo zaproponowali król Maroka Mohammed V i prezydent Tunezji Habib Burgiba. Oba państwa uzyskały w 1956 roku niepodległość. Dla omówienia problemu miała się odbyć w październiku 1956 roku w Tunisie konferencja przedstawicieli FLN, Tunezji i Maroka. Przedsięwzięcie nie powiodło się, bowiem lecącą z Rabatu do Tunisu delegację FLN uprowadziła francuska załoga samolotu, która lądując 22 października 1956 roku w Algierze, umożliwiła żandarmom aresztowanie 5 reprezentantów Forntu Wyzwolenia Narodowego, w tym Ben Belli. Nieświadomie, Francuzi wyeliminowali jeden z punktów zapalnych w ruchu powstańczym.
Postanowiono przenieść powstanie także do miast, gdzie znaczny odsetek mieszkańców stanowili czarnostopi, aktywizujący się powoli w radykalnym ruchu ultrasowskim. Z muzułmańskiego starego miasta Algieru, Kasby, twierdzę ruchu wyzwoleńczego postanowił uczynić Jasef Saadi, który przy pomocy sutenera Amara Aliego zmobilizował przestępcze środowisko stolicy. W latach 1956-1957 głównym teatrem działań wojennych stało się miasto Algier. W stolicy uaktywniały się działające półlegalnie formacje ultrasowskie, radykalnych czarnostopych, chcących utrzymać uprzywilejowaną pozycję w kolonii. 10 sierpnia 1956 roku potężny ładunek, podłożony w Kasbie, spowodował runięcie trzech domów i śmierć pod gruzami kilkudziesięciu mieszkańców. FLN odpowiedział terrorem na terror, postanowił pomścić także każdy wykonany na uwięzionych patriotach wyrok śmierci. Walka zaostrzyła się. Kasba była dobrze przygotowana do takich działń, jednak po wycofaniu wojsk francuskich ze strefy Kanału Sueskiego przerzucono do Algieru doborową i bezwzględną 10 Dywizję Powietrzno – Desantową pod dowództwem generała Jacquesa Massu. 13 stycznia gen. Massu otrzymał rozkaz zaprowadzenia porządku w rejonie Wielkiego Algieru. Francuskie władze cywilne przekazały wszystkie swoje uprawnienia wojsku. W końcu stycznia 1957 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ miało debatować nad sytuacją w Algierii i na ten czas kierownictwo FLN zaplanowało strajk powszechny by wykazać jedność Algierczyków. Jednak żołnierze gen. Massu przystąpili do działań charakterystycznych dla walki na froncie, z pełną swobodą, wszelkimi dostępnymi metodami. Pod nazwą „intensywnych przesłuchań” szeroko stosowali tortury, w wyniku czego, poważnie nadwyrężono struktury powstańców w Kasbie i siłą przełamano strajk. Aresztowano ponad półtora tysiąca Algierczyków. Pierwsza faza bitwy o Algier została wygrana przez Francuzów.
Ciężar prowadzenia działalności w stolicy przejął Jasef Saadi. W czerwcu 1957 roku Front Wyzwolenia Narodowego rozpoczął ofensywę. Eksplozja w kasynie „La Corniche” pociągnęła za sobą osiem ofiar śmiertelnych i przeszło 90 rannych. Spadochroniarze gen. Massu tym razem osiągnęli ostateczny sukces. 22 września pułkownik Yves Godard, dowódca pułku Legii Cudzoziemskiej, aresztował Jasefa Saadiego, a 8 października, chcąc uniknąć aresztowania, Amar Ali i inni członkowie kierownictwa wysadzili się w powietrze.
Niektórzy członkowie Komitetu Koordynacyjnego i Wykonawczego zdołali uciec i schronić się w Tunezji. Środek ciężkości ruchu narodowowyzwoleńczego zbliżył się ku frakcji zagranicznej. Nasilił się przemyt broni i ludzi z Tunezji i Maroka do kraju. W terenie, niezmiennie od początku powstania, trwała walka partyzancka, wzrosła liczba i częstotliwość ataków na jednostki francuskie, szczególnie w rejonie przygranicznym. W tunezyjskiej osadzie Sakiet Sidi Jusef znajdował się obóz szkoleniowy i baza ALN. W odwecie za zestrzelenie francuskiego samolotu, 8 lutego 1958 roku Francuzi zbombardowali wieś, jednak bomby spadły na domy mieszkalne, szkołę i kolumnę ciężarówek Międzynarodowego Czerwonego Krzyża. Zginęło 70 osób, 80 było rannych. „Incydent Sakiet Sidi Jusef” przyczynił się po potępienia działań francuskich, zaostrzenia stosunków Tunisu i Paryża, a także do wzmożenia pomocy materialnej dla powstańców algierskich.
Wielka Brytania i Stany Zjednoczone zaproponowały mediacje i uczynienie pierwszego kroku w kierunku algiersko-francuskich rozmów pokojowych. Do rozwiązania konfliktu w Algierii, dyplomację amerykańską wezwał w Senacie senator John Fitzgerald Kennedy, zapewne w obawie przed penetracją tego regionu przez Związek Radziecki i przed utratą wpływów USA i państw zachodnich wśród państw arabskich. Tymczasem ZSRR nie angażował się zanadto, najprawdopodobniej ograniczając się do dostarczania powstańcom broni. W 1957 troku podczas konferencji w Kairze państwa bloku socjalistycznego wyraziły chęć udzielenia pomocy Algierii, a państwa arabskie postanowiły wspomagać Algierczyków sumą 10 milionów franków rocznie. Sprawiło to, że w wyposażeniu ALN pojawiła się broń automatyczna, moździerze, łączność radiowa. Chcąc zapobiec przerzutom broni do Algierii i przekształceniu walk partyzanckich w wojnę regularną, Francuzi zbudowali system zapór wzdłuż granicy z Tunezją i Marokiem (Linia Morice'a i Challe'a). Składały się one z drutu kolczasetgo pod napięciem, z pól minowych, betonowych bunkrów, stanowisk ogniowych artylerii, sieci łączności radarowej, sygnalizacji alarmowej i oświetlenia. Przemyt został poważnie ograniczony do lekkiego uzbrojenia. Próby sforsowania linii w ciągu pierwszego półrocza 1958 roku pochłonęły około 4,5 tys. ludzi z ALN. Działań takich zaprzestano by wznowić je w 1960 roku.
Francuzi podejmowali próby rozmów z przedstawicielami FLN, jednak projekty np. generała Raula Salana czy Roberta Lacoste'a nie mogły odnieść skutku wobec teraz już nieprzejednanych żądań powstańców. W dodatku zapowiedzi zrównania w prawach wyborczych muzułmańskich i europejskich mieszkańców wzbudzały tylko rozgorączkowanie ultrasowców. W maju 1958 roku władzę we Francji objął gen Charles de Gaulle, w którym nadzieję na pokój pokładali tak czarnostopi, jak i Algierczycy. 3 czerwca Ferhat Abbas, rzecznik FLN oświadczył, że wojna będzie trwała aż do całkowitego wyzwolenia Algierii. De Gaulle lawirował między stronami, przekonany był już wówczas, że niemożliwym jest utrzymanie Algierii w obecnej postacji, próbował więc stworzyć grupę, która po odzyskaniu przez kolonię niepodległości, zadba o interesy francuskie w tym państwie. 4 września odwiedził Algier, gdzie wypowiedziane przez niego słowa: “Zrozumiałem was”, każda ze stron, Algierczycy i Europejczycy, interpretowała na swoją korzyść. 19 września 1958 roku FLN powołał Rząd Tymczasowy Republiki Algierskiej (GPRA), premierem został Ferhat Abbas. Rząd Tymczasowy, mimo wrogiej reakcji Francji, został wkrótce uznany przez kraje arabskie, część państw Azji i Afryki oraz przez blok państw socjalistycznych.
Nastąpiło otwarcie drugiego frontu – we Francji. 25 sierpnia 1958 roku dokonano w 21 miastach zamachów bombowych – zginęło siedem osób, osiemdziesiąt zostało rannych. Społeczność międzynarodową ostrzeżono przed korzystaniem z francuskich środków transportu. Przykładem słuszności tych ostrzeżeń był los staku „President de Cazalet”. Francuska policja odpowiedziała aresztowaniami emigrantów Algierskich. De Gaulle mianował dowódcą wojsk francuskich w Algierii gen. Maurice Challe'a. Próbował on zyskać przewagę nad algierskim ruychem narodowowyzwoleńczym poprzez wzmożenie pacyfikacji i poprzez reformy. W okresie poprawy sytuacji militarnej jesienią 1958 roku, 3 października wystosował apel o przerwanie absurdalnych walk. Równocześnie zaproponował tzw. „plan konstantyński”, szeroki program reform, przede wszystkim gospodarczych, powstanie w ciągu 5 lat 400 tys. miejsc pracy, rozdział ziemi, zrównanie praw.
29 kwietnia 1959 roku generał de Gaulle powiedział w wywiadzie prasowym, że nie ma mowy o utrzymaniu francuskiego panowania w dotychczasowej formie. Natomiast 16 września uznał prawo narodu algierskiego do samookreślenia. Przewidywał natychmiastowe zawieszenie broni i zarząd francuski nad Algierią na czas normalizacji i rozpisania referendum. Zaproponował 3 rozwiązania: pełną niepodległość-secesję, integrację z Republiką Francuską lub autonomię przy ścisłym związku z Francją. Osobiście skłaniał się ku dobrowolnej asocjacji we Wspólnocie Francuskiej utworzonej w 1958 roku. Na plan pierwszy wysunął się wspekt polityczno – dyplomatyczny, a nie wojskowy, zdano sobie sprawę z kosztów ekonomicznych i politycznych wojny. Jednak FLN chciał rozmawiać tylko o bezwarunkowej kapitulacji. Tymczasem czarnostopi, za pośrednictwem nielegalnej Tajnej Organizacji Wojskowej (OAS), postanowili wystąpić w obronie francuskiej Algierii. 24 stycznia 1960 w Algierze wybuchł bunt. Doszło do starcia z żandarmami, ofiary były po obu stronach. Po gwałtownej reakcji Paryża i wysłaniu nowych oddziałów spadochroniarzy, tzw. „tydzień barykad” zanikł samorzutnie.
Oficjalne rokowania z FLN w Melun pod Paryżem 25-29 czerwca 1960 roku zakończyły się niepowodzeniem bo różnice stanowisk okazały się zbyt wielkie. 4 listopada 1960 roku de Gaulle wspomniał o możliwości utworzenia Republiki Algierskiej, 22 listopada powołał Ministerstwo do Spraw Algierskich. Przeprowadzono we Francji referendum w sprawie praw Algierczyków do samostanowienia, ponad 7-% była na tak. Wkrótce działalność na szeroką skalę rozpoczęła OAS, chcąca przeszkodzić w rokowaniach pokojowych. Ta tajna organizacja terrorystyczna na skutek porozumienia francusko-algierskiego ograniczyła akcje w Algierii i przeniosła ataki na teran Francji. De Gaulle po pacyfikacji puczu generałów w 1961 ogłosił jednostronne zawieszenie działań wojennych (20 mają), zwolnił też 6 tys. jeńców. Pierwsze rozmowy w Evian (20 maja-13 czerwca 1961) nie odniosły pożądanych skutków, kwestią sporną była Sahara i znajdujące się tam zasoby ropy naftowej. Ostatecznie porozumienie osiągnięto w Evian 18 marca 1962 roku. Referendum niepodległościowe odbyło się 1 lipca 1962 toku, 99,9% było za niepodległością i związkami z Francją. Wybory do parlamentu algierskiego miały miejsce 20 września 1962 roku, a pięć dni później, na pierwszym posiedzeniu, wyłoniono rząd z Ben Bellą jako premierem. 25 września 1962 roku algierskie Zgromadzenie Narodowe uroczyście proklamowało powstanie Algierskiej Republiki Ludowo – Demokratycznej.

Bibliografia:
l Kasznik – Christian Aleksandra, Wojna algierska 1954-1962. U źródeł niepodległej państwowości, Łódź 2001,
l Szafar Tadeusz, Algierii droga do niepodległości, Warszawa 1972.

kamila

Hej, po zajęciach dr Krawczyk powiedział, że najprawdopodobniej na przyszłych zajęciach da nam pytania (ok 200) na następne kolokwium, które będzie w styczniu, żebyśmy musieli nauczyć się tylko odp Very Happy

KellyCMI

Pzecież już mamy te pytania - inna grupa zdążyła je dostać i szybkim kanałem doszły do nas.

Inanna

Z pewnym opóźnieniem ale zamieszczam pytania z kolosa:

1. Dwie organizacje domagające się niepodległości Indii
2. Ostatni władca Indii.
3. Niepodległość Indii i Pakistanu- data dzienna
4. Data rezolucji ONZ 181/II, czego dotyczyła.
5. Czego dotyczyła rezolucja 242 – data.
6. Wzdłuż którego równoleżnika przebiegał podział Wietnamu?
7. Daty wojny indochińskiej.
8. Cesarz państwa wietnamskiego: Bao Dai, kto go zastąpił po odsunięciu od władzy.
9. Głównodowodzący wojskami pn Wietnamu w wojnie Indochińskiej.
10. Dien Bien Phu – data dzienna
11. Nazwa jednego okrętu USA ‘zaatakowanego’ w zatoce Tonkijskiej.
12. Dwóch głównodowodzących wojskami USA w wojnie wietnamskiej.
13. Głównodowodzący wojskami Wietnamu.
14. Daty interwencji w Wietnamie.
15. Masakra w Wietnamie dokonana przez wojska USA.
16. Operacja Tet.
17. Operacja Rolling Thunder.
18. Miejsce traktatu pokojowego po wojnie Wietnamskiej w 1973 r.
19. Daty graniczne władzy Czerwonych Khmerów.
20. Nowa nazwa Kambodży.
21. Jak się wcześniej nazywał Bngladesz?
22. Czego dotyczyła operacja Zuzanna.
23. Kto przejął władzę po Rezie Pahlarim.
24. Powstanie Izraela – data dzienna.
25. Wielki Mufti Jerozolimy.
26. Data rozpoczęcia I wojny izraelsko-arabskiej.
27. Kto kierował oddziałami Palestyńczyków w wojnie żydowsko-palestyńskiej, gdzie i kiedy zginął?
28. Gdzie dokonano największej masakry Palestyńczyków w wojnie izraelsko-palestyńskiej?
29. Kto stał na czele sił zbrojnych Izraela.
30. Pancernik USA zbombardowany przez Izrael.
31. Układ w Sevre.
32. Największa bitwa pancerna po II WŚ – przełęcz.
33. Operacja Dalet, czego dotyczyła.
34. Operacja Kadesz.
35. Negocjator wysłany z ramienia ONZ na Bliski Wschód i zamordowany.
36. Organizacja terrorystyczna/kryptonim operacji w zamachu w Monachium.
37. Na ile lat utworzono autonomię palestyńską.
38. Kto stał na czele LEHI?
39. Kiedy powstało OWP?
40. Pierwszy przewodniczący OWP.
41. Przywódca Hesbollahu.
42. Wojna domowa w Libanie-daty.
43. Operacja ‘Litani’ kiedy i czego dotyczyła?
44. Nazwa zbrojnych oddziałów bojówek chrześcijańskich w Libanie.
45. Co znaczy al-Kaida?
46. Prawa ręka bin Ladena i ideolog al.-Kaidy
47. Data wojny iracko-irańskiej.
48. Walka o jakie miasto w wojnie iracko-irańskiej.
49. Co to było SAVAK.
50. Masakra w Sabrze i Szatili.
51. Premier Izraela w czasie wojny Jom Kippur.
52. Z jakim sąsiadem nie walczył Izrael w wojnie Jom Kippur.
53. Bezpośrednia przyczyna wojny 6-cio dniowej.
54. Premier Izraela w czasie wojny 6-cio dniowej.
55. Daty wojny 6-cio dniowej
56. Dowódca wojsk izraelskich w wojnie 6-cio dniowej.
57. Tereny zajęte przez Izrael w wyniku wojny 6-cio dniowej: jordańskie, egipskie, syryjskie.
58. Kiedy nastąpił przewrót Wolnych Oficerów.
59. Kto stał na czele przewrotu Wolnych Oficerów?
60. Operacja Muszkieter-gdzie oparcowana.
61. Na co przeznaczono pieniądze z nacjonalizacji Kanału Sueskiego.
62. Czemu agresorzy przegrali wojnę o Kanał Sueski.
63. Głównodowodzący wojskami Izraela w wojnie o Kanał Sueski.
64. Operacja ‘Pokój dla Galilei’ kiedy i czego dotyczyła.
65. Imię ostatniej żony Perrona.
66. Lata rządów Perrona.
67. Doktryna jaką kierował się Perron.
68. Partia Perrona.
69. Kto rządził przed Perronem.
70. Kto był prezydentem przed Allende.
71. Daty dyktatury Pinocheta.
72. Data puczu Pinocheta.
73. Kogo obaliła Castro?
74. Koszary Castro-nazwa.
75. Góry w których ukrywał się Castro.
76. Zatoka Świń.
77. Ruch 26 lipca- cele.
78. Nazwa statku którym uciekł Castro z Kuby.
79. Nazwa pierwszej pigułki antykoncepcyjnej.
80. Twórca Playboya i Hustlera.
81. Miasto powstania pierwszego Mc’Donaldsa
82. Pierwsza amerykańska debata prezydencka w TV, między kim.
83. Marsz Kinga na Waszyngton-data dzienna
84. Kiedy i gdzie zabito Kennedy’ego, kto zabił?
85. I festiwal w Woodstock- data.
86. Ustawa społeczna w USA- data.
87. Dwie radykalne organizacje młodzieżowe w USA Lata 60.
88. Kto dostał Nobla za Camp David i Oslo.
89. Zamachy terrorystyczne poza USA i EU.
90. Największy atak na wojska USA na bliskim wsch.
91. NCAAP.

kamila

Alatar

Pytania na 3 kolokwium od grupy nauczycielskiej:

1. Napisz kto został pierwszym powojennym prezydentem Włoch ?..............................................
2. Podaj jakie tereny utraciły Włochy na rzecz Grecji po II wojnie światowej ?.................................
3. Napisz kto został pierwszym powojennym premierem Włoch ?..................................................
4. Podaj datę kiedy Triest został przyłączony do Włoch ?...........................................................
5. Podaj datę kiedy Włochy zostały członkiem ONZ ?.....................................................
6. Podaj datę kiedy został ogłoszony plan Vanoniego ?.................................................
7. Wymień przynajmniej jednego przywódcę Włoskiej Partii Komunistycznej ?...................................
8. Podaj datę kiedy zamordowany został Aldo Moro ?.............................................................
9. Podaj kto stanął na czele pierwszego rządu Włoch po II w. św. w którym nie było chadeków ? ……………
10. Wyjaśnij skrót: CSU ? ……………………………………………………………..
11. Wyjaśnij skrót: SPD ?....................................................................................
12. Napisz datę dzienna utworzenia Bizonii ?.........................................................
13. Napisz datę dzienna utworzenia Trizonii ?...............................................
14. Podaj datę (miesiąc, rok) uchwalenia Ustawy Zasadniczej przez Rade Parlamentarną w Zach. Niemczech ?.................
15. Napisz który parlament krajowy w Niemczech Zach. nie przyjął Ustawy Zasadniczej ?.................
16. Podaj datę dzienna utworzenia pierwszego rządu koalicyjnego CDU/CSU/FDP/DP ? ……………........................
17. Podaj kto był autorem planu rozwoju gospodarczego RFN w latach 1949-1963 ? ………………
18. Podaj kto był pierwszym ministrem spraw zagranicznych RFN w latach 1951-1955 ?...................
19. Podaj imię i nazwisko autora doktryny RFN o nieutrzymywaniu stosunków dyplomatycznych z państwami bloku wschodniego (oprócz ZSRR) ? ……………………………
20. Podaj kto zastąpił Adenauera na stanowisko kanclerza Niemiec ? ……………………..
21. Podaj datę kiedy Adenauer przestał być kanclerzem ? ……………………………..
22. Podaj kiedy utworzono rząd wielkiej koalicji ?...................................
23. Podaj kto stanął na czele rządu wielkiej koalicji ?...............................................
24. Podaj kto stanął na czele rządu SPD/FDP w 1969 ?...................................................
25. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Willy Brandta ? ……………………
26. Podaj nazwiska dwóch osób które podpisały w 1970 r., traktat pomiędzy RFN i ZSRR ?.....................................
27. Podaj kiedy podpisano traktat pomiędzy RFN i ZSRR za rządów Brandta ? ………………………….
28. Podaj nazwiska dwóch osób które podpisały w 1970 r., traktat pomiędzy RFN i Polską ? ………………………
29. Podaj datę (miesiąc, rok) kiedy podpisano traktat pomiędzy RFN i Polską za rządów Brandta ? ………………
30. Podaj datę kiedy Bahr i Kohl podpisali w Berlinie Wschodnim traktat o podstawach stosunków miedzy obu państwami niemieckimi (tzw. Traktat zasadniczy) ? ……………………
31. Podaj kiedy kanclerzem został Helmut Kohl ? ………………………………
32. Podaj z jakiej partii był Helmut Kohl ? ………………………………………..
33. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Helmuta Kohla ? ……………………………….
34. Podaj datę pierwszej brytyjskiej próbnej eksplozji atomowej? ………………………………
35. Podaj imię i nazwisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Attlee ? ………………………….
36. Podaj imię i nazwisko ministra gospodarki w rządzie Attlee ?.............................................
37. Podaj datę utworzenia Republiki Irlandii ? ……………………………………
38. Podaj miejsce podpisania francusko-brytyjskiego traktatu wojskowego mającego zapobiec odrodzeniu militarnemu Niemiec? ……………………………………………..
39. Podaj datę podpisania francusko-brytyjskiego traktatu wojskowego mającego zapobiec odrodzeniu militarnemu Niemiec? ……………………………………………
40. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Churchilla w latach 50-tych ? ………………………………
41. Podaj kto został premierem WB po Churchillu w latach 50-tych ? ……………………………
42. Podaj daty graniczne rządów Partii Pracy w WB w latach 1945-1990 ? …………………………………
43. Podaj daty graniczne rządów partii konserwatywnej w WB w latach 1945-1990 ? ……………………………
44. Napisz kto został pierwszym prezydentem Chorwacji ? ……………………………………..
45. Podaj datę (miesiąc, rok) kiedy dwa pierwsze państwa związkowe byłej federacji jugosłowiańskiej ogłosiły niepodległość ? ………………………………………………………..
46. Jakie dwa pierwsze państwa związkowe byłej federacji jugosłowiańskiej ogłosiły niepodległość ? …………………
47. Napisz jak nazywało się państwo, którego powstanie ogłosił 21. 12. 1991 Radowan Karadżić ? ………………………
48. Podaj imię i nazwisko pierwszego prezydenta Bośni i Hercegowiny ? ……………………………
49. Podaj imię i nazwisko specjalnego wysłannika ONZ, mającego za zadanie opracowanie planu rozwiązania konfliktu jugosłowiańskiego ? …………………………………………………….
50. Podaj kiedy podpisano porozumienie kończące wojnę w Bośni ? ………………………………
51. Podaj gdzie podpisano porozumienie kończące wojnę w Bośni ? ……………………………….
52. Napisz kiedy dokonano zbrodni w Srebrenicy ? …………………………………………….
53. Napisz gdzie dokonano zbrodni na muzułmanach w dniach 12-16.07.1995 ? ? ………………………………
54. Napisz kto dowodził oddziałami serbskimi w trakcie masakry w Srebrenicy ? ………………………………….
55. Podaj kto stał na czele Demokratycznego Sojuszu (Ligi) Kosowa i został pierwszym prezydentem Kosowa nie uznawanym przez Jugosławię ? ……………………………………
56. Wyjaśnij skrót : UCK ? …………………………………………………….
57. Podaj jaki skrót miały i mają siły ONZ w Kosowie ? …………………………………..
58. Podaj datę, kiedy Republika Kosowa ogłosiła niepodległość ? ……………………………
59. Podaj miejsce (miasto, prowincja) gdzie dokonano czystek etnicznych Chorwatów (zostali wypędzeni przez Serbów) ? ………………………………………………………
60. Napisz kto był przywódcą Serbów bośniackich ? ………………………………………..
61. Podaj które państwo NATO było przeciwne nalotom na Jugosławię w 1994 r. ? ……………………………………..
62. Wyjaśnij skrót: RIRA? …………………………………………………………………….
63. Wyjaśnij skrót: PIRA ? …………………………………………………………………..
64. Wyjaśnij skrót: CRA ? …………………………………………………………………..
65. Wyjaśnij skrót: UDA ? ………………………………………………..
66. Wymień przynajmniej jedną zbrojna organizację protestancką w Irlandii Płn.? ………………………..
67. Podaj miesiąc i rok „krwawej niedzieli” w konflikcie irlandzkim ? ……………………
68. Wyjaśnij czym były strefy No Go ? ……………………………………………….. ………………………………………………..………………………………………………..
69. Napisz kiedy IRA dokonała nieudanego zamachu na premier W.B.? ……………………………
70. Podaj datę podpisania porozumienia wielkopiątkowego ? ……………………………………
71. Podaj przynajmniej jednego z przywódców Sinn Fein ? ………………………………
72. Wyjaśnij skrót: EFTA ? ………………………………………………..
73. Wymień państwa założycielskie EFTA ? ………………………………………………..
74. Napisz jakie państwo stało się członkiem EFTA w 1970 ? …………………………
75. Napisz jakie państwo stało się członkiem EFTA w 1986 ? ……………………
76. Napisz jakie państwo stało się członkiem EFTA w 1991 ? ……………………
77. Wymień państwa - obecnych członków EFTA ? …………………………………………………
78. Podaj gdzie ma siedzibę Rada EFTA ? ……………………
79. Napisz gdzie podpisano układ o powołaniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (zniesienie barier miedzy EFTA i EWG)? ……………………
80. Napisz kiedy podpisano układ o powołaniu Europejskiego Obszaru Gospodarczego (zniesienie barier miedzy EFTA i EWG)? ……………………
81. Podaj datę dzienną powstania EFTA ? ……………………
82. Napisz gdzie utworzono EFTA ? ……………………
83. Napisz kiedy z EFTA wycofała się W.B. i Dania ? ……………………
84. Napisz kiedy z EFTA wycofała się Portugalia ? ……………………
85. Napisz kiedy z EFTA wycofała się Austria, Finlandia i Szwecja ? ……………………
86. Wymień nazwisko francuskiego ekonomisty – entuzjasty przyszłej integracji europejskiej ? ……………………
87. Podaj imię i nazwisko ministra spraw zagranicznych Francji, który był inicjatorem powstania EWWiS ? ……………
88. Podaj datę dzienna podpisania traktatów rzymskich ? ……………………
89. Podaj datę utworzenia Europejskiego Systemu Walutowego ? ……………………
90. Podaj kiedy do Wspólnot Europejskich przystąpiła Hiszpania ? ……………………
91. Podaj czego dotyczył I filar traktatu w Maastricht ? …………………………………………
92. Podaj czego dotyczyły tzw. kryteria kopenhaskie ? ………………………………………. ……………………………………………………………………………………………………
93. Podaj państwa które 1.01.1995 przystąpiły do UE ? ……………………
94. Podaj (miesiąc, rok) podpisania Traktatu Amsterdamskiego ? ……………………
95. Podaj nazwiska dwóch polskich polityków którzy podpisali traktat w Lizbonie ? ………………………………………………………
96. Podaj datę dzienna podpisania traktatu w Lizbonie ? ……………………
97. Podaj kiedy do Wspólnot Europejskich przystąpiła Grecja ? ……………………
98. Podaj ilu obecnie posłów liczy Parlament Europejski ? ……………………
99. Podaj dlaczego 9 maj jest Dniem Europy ? ……………………
100. Napisz gdzie EWG podpisała porozumienie z 46 państwami Afryki, Pacyfiku i strefy Karaibów przyznając im przywileje w wzajemnym obrocie handlowym? ……………………
101. Podaj nazwę jednostki obrachunkowej we Wspólnotach Europejskich ustalonej w 1973 r ? ……………………
102. Podaj kiedy do Wspólnot Europejskich przystąpiła Portugalia ? ……………………
103. Podaj nazwę podatku od wartości dodanej ? ……………………
104. Podaj które państwa 14.06.1985 r., podpisały układ w Schengen ? ……………………
105. Podaj datę utworzenia Rady Europejskiej ? ……………………
106. Podaj czego dotyczył II filar traktatu w Maastricht ? …………………………………..
107. Napisz kiedy EWG podpisała porozumienie z 46 państwami Afryki, Pacyfiku i strefy Karaibów przyznając im przywileje w wzajemnym obrocie handlowym? ……………………
108. Podaj miejsce gdzie postanowiono o utworzeniu Rady Europejskiej ? ……………………
109. Podaj imię i nazwisko osoby której inicjatywą był Europejski System walutowy ? ……………………
110. Podaj wartość (parytetu) odchylenia kursu waluty w Europejskim Systemie Walutowym ? ……………………
111. Podaj (miesiąc, rok) podpisania Traktatu Nicejskiego ? ……………………
112. Podaj w jakim państwie obowiązywała inna wartość odchylenia kursu waluty w Europejskim Systemie Walutowym, niż pozostałych państw w tym Systemie? ……………………
113. Podaj miejsce gdzie postanowiono o utworzeniu Rynku jednolitego w EWG ? ……………………
114. Podaj czego dotyczył III filar traktatu w Maastricht ? …………………………………….
115. Podaj kiedy postanowiono o utworzeniu Rynku jednolitego w EWG ? ……………………
116. Podaj kiedy zawarto układ w Schengen ? ……………………
117. Podaj dwóch ministrów których inicjatywą był Akt Europejski ? ……………………
118. Napisz czym był plan Delorsa ? ……………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………….
119. Podaj miejsce podpisania deklaracji w sprawie Unii Europejskiej ? ……………………
120. Podaj datę dzienna podpisania traktatów paryskich ? ……………………
121. Podaj datę utworzenia Rady Europy ? …………………………………..
122. Wymień przynajmniej jednego z generałów biorących udział w „puczu generałów” we Francji? …………………………..
123. Odpowiedz kto przed de Gaullem był premierem w 1958r? …………………………..
124. Podaj nazwisko prezydenta Francji który wyznaczył de Gaulla na premiera w 1958r? …………………………..
125. Podaj nazwę (wystarczy skrót) popierający de Gaulla? …………………………..
126. Podaj kiedy de Gaulle złożył wizytę w ZSRR? …………………………..
127. Podaj kiedy de Gaulle złożył wizytę w Polsce ? …………………………..
128. Podaj z kim wygrał de Gaulle w II – giej turze wyborów prezydenckich w 1965r? …………………………..
129. Podaj w jakich latach (dwa lata) OAS dokonała nieudanych prób zamachów na życie de Gaulla? ………………
130. Podaj kiedy Francja wyprodukowała pierwszą bombę atomową? …………………………..
131. Podaj datę kiedy Francja opuściła wojskowe struktury NATO? …………………………..
132. Podaj pod jakimi warunkami de Gaulle zgodził się zostać premierem w 1958r? …………………… ………………………………………………………………………………..………..
133. Podaj kiedy Maroko i Tunezja uzyskały niepodległość? …………………………..
134. Podaj w którym roku de Gaulle ustąpił ze stanowiska prezydenta? …………………………..
135. Podaj jakie wydarzenie formalnie zapoczątkowało V republikę? …………………………..
136. Podaj ile lat de Gaulle był prezydentem Francji? …………………………..
137. Podaj jaką tekę ministerialną zajmował w V Republice Giscard d’Estaing? …………………
138. Wyjaśnij skrót: ETA ?.............................................................................
139. Napisz jak nazywał się ojciec Juana Carlosa? …………………………………………………..
140. Kiedy podpisano amerykańsko – hiszpański Pakt Madrycki? ………………………………………………
141. Kiedy Hiszpania przystąpiła do ONZ? ……………………………………………………………….
142. Podaj jak nazywała się organizacja/ partia popierająca Franco? ………………………………………….
143. Jak nazywała się wpływowa organizacja świeckich katolików w Hiszpanii? ……………………………..
144. Podaj nazwisko premiera Hiszpanii zamordowanego przez ETA? ……………………………………………
145. Podaj kiedy zmarł Franco? ……………………………………………..
146. Podaj kiedy Franco zawarł porozumienie z Don Juanem, w myśl którego jego syn Juan Carlos miał w przyszłości wstąpić na tron? ………………………………………………………………….
147. Do którego roku władzę w Portugalii sprawował Antonio Salazar? ………………………………..
148. Podaj od kiedy Portugalia jest w NATO? ………………………………..
149. Podaj czym była PIDE? ………………………………..
150. Podaj przynajmniej jedną z enklaw Indii Portugalskich do których pretensje zgłaszały Indie? ……………………
151. Podaj nazwisko obalonego premiera w czasie przewrotu wojskowego w Portugalii? ……………………
152. Wyjaśnij skrót MFA? ………………………………..
153. Podaj datę dzienną przewrotu wojskowego w Portugalii? ………………………………..
154. Podaj nazwisko obalonego prezydenta w czasie przewrotu wojskowego w Portugalii? ………………
155. Podaj kto stał na czele MFA? ………………………………..
156. Podaj nazwisko osoby która została premierem po przewrocie wojskowym w Portugalii? ………………
157. Podaj nazwisko portugalskiego socjalisty, który został premierem w 1976r? ………………………………..
158. Podaj kto został prezydentem Portugalii w 1976r? ………………………………..
159. Podaj oficjalna liczbę śmiertelnych ofiar „rewolucji goździków”? ………………………………..
160. Podaj kto zastąpił gen. Spinolę na funkcji tymczasowego prezydenta Portugalii? ………………………………..
161. Wyjaśnij skrót: EOKA? …………………………………………………………………….
162. Podaj kiedy Cypr stał się suwerenną republiką? ………………………………..
163. Podaj ustalony w 1960r. parytet w rządzie, parlamencie i urzędach niższego szczebla na Cyprze? ………………
164. Podaj nazwisko cypryjskiego prezydenta – arcybiskupa? ………………………………..
165. Podaj jak nazywa się uznana tylko przez Ankarę proklamowane w 1983r. tureckie państwo na Cyprze? ………………………………..
166. Podaj procentowy udział społeczności tureckiej w 1960r. na Cyprze? ………………………………..
167. Podaj czego dotyczył plan Annana w kwestii problemu cypryjskiego? ……………………………………. ………………………………………………………………………………………………………………………………
168. Podaj datę gdy cypryjska Gwardia Narodowa dokonała zamachu stanu obalając Makariosa? ……………
169. Napisz kiedy Francja odrzuciła projekt EWO ? ……………………
170. Wyjaśnij skrót: OEEC ………………………………………………………………
171. Podaj jaka rodzina rządziła Nikaraguą od 1934r.?..................................
172. Podaj kto stał na czele zbrojnych oddziałów przeciwko Somozie ? ……………
173. Podaj jak nazywał się redaktor którego morderstwo doprowadziło do powstania przeciwko Anastasio Somozie i do jego obalenia ?.......................................
174. Podaj od czego pochodzi słowo „contras”? …………………………………
175. Podaj kiedy obalono Anastasio Somozę? ……………………………
176. Podaj na jakiej wyspie doszło do spotkania w 1983r. ministrów spraw zagranicznych Kolumbii, Panamy, Meksyku i Wenezueli w celu przeciwdziałania sytuacji w Nikaragui? ………………………………….
177. Podaj tytuł książki S. Huntingtona o rywalizacji w świecie podwubiegunowym? ……………………
178. Podaj tytuł książki F. Fukuyamy o rywalizacji w świecie podwubiegunowym? ……………………
179. Podaj trzy cechy globalizacji? ……………………………..
180. Podaj 2 negatywne skutki globalizacji ………………………………………………….
181. Podaj 2 pozytywne skutki globalizacji ……………………………………………..
182. Podaj dwie instytucje finansowe mające charakter globalny? ……………………………….
183. Podaj w jakim państwie po raz pierwszy użyto słowa „fundamentalizm” ? ……………….
184. Podaj nazwę prawa religijnego w islamie ……………………….
185. Podaj nazwę prawa religijnego w judaizmie ……………………….
186. Podaj czym jest mały dżihad ? ………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………
187. Podaj czym jest duży dżihad ? ………………………………………………….. ……………………………………………………………………………………
188. Podaj co najmniej jedna islamską organizację fundamentalistyczną? …………………
189. Podaj jaka cecha hinduizmu powoduje że nie ma on ekspansywnego charakteru? ………………………………………………………………………………………
190. Podaj co najmniej dwa państwa w których dochodzi dzisiaj do konfliktu islamsko-chrześcijańskiego? ………………………………………………………………
191. Podaj nazwę komentarzy do Tory? ……………………………………..
192. Podaj co najmniej jedną żydowska organizację fundamentalistyczną ? ………………………
193. Podaj w którym roku po raz pierwszy użyto słowa globalizacja? ………………..
194. Wyjaśnij skrót: FLN – ……………………………………………….
195. Wyjaśnij skrót ALN - ………………………………………………..
196. Wyjaśnij skrót OAS - ………………………………………………..
197. Wyjaśnij skrót CRUA - ………………………………………………..
198. Wyjaśnij skrót MTLD - ………………………………………………..
199. Podaj gdzie w 1966r., doszło do spotkania wysłannika premiera Francji Christiana Pineau z przedstawicielem FLN Mohamedem Khiderą ……………………..
200. W Kotlicy jakiej tunezyjskiej wioski francuskie bombowce dokonały ataku na obozy FLN ? ………………………..
201. Podaj od czyjego nazwiska wzięła swoja nazwę linia umocnień na granicy algiersko-tunezyjskiej ………………………………………………………..
202. Podaj kto stanął na czele powołanego 19.09.1958r,. rządu tymczasowego Republiki Algierskiej (GPRA) …………………
203. Podaj datę przeprowadzenia we Francji przeprowadzenia referendum w sprawie Algierii? …………………………..
204. Podaj gdzie doszło do oficjalnych (nieudanych) rozmów FLN z rządem francuskim w czerwcu 1960r? ………………………………
205. Podaj kiedy doszło (miesiąc, rok) do ostatecznych rozmów francusko-algierskich kończących wojnę w Algierii ? ………………………..
206. Podaj gdzie doszło (miesiąc, rok) do ostatecznych rozmów francusko-algierskich kończących wojnę w Algierii ? ………………………..
207. Podaj nazwę portu nad którym Francja zachowała kontrolę po porozumieniu w Evian?
208. Podaj daty miesięczne bitwy o Algier? …………………………….
209. Wyjaśnij skrót: ELF - ……………………………………………
210. Wyjaśnij DERG - …………………………………………………..
211. Podaj datę rozpoczęcia konfliktu zbrojnego Etiopii z Somalią? ………………..
212. Podaj o jakie terytorium toczyła się wojna Somalii z Etiopią ? …………....
213. Podaj nazwisko prezydenta Sudanu po przewrocie w 1969r. …………………..
214. Podaj jak nazywało się murzyńskie ugrupowanie z południa Sudanu walczące z rządem an-Numajriego? ……………………………………..
215. Podaj jak nazywał się cesarz Etiopii po II wojnie światowej? ……………………
216. Podaj kto przejął władzę w Somalii w 1969r.? ……………………………….
217. Podaj kiedy Dżibuti uzyskało niepodległość ? ………………………………..
218. Podaj nazwy dwóch plemion miedzy którymi doszło do wojny domowej w Dżibuti? ……………………
219. Podaj kto w 1977r. przejął władze w Etiopii ? ………………………………
220. Podaj kiedy Libia ogłosiła niepodległość? ……………………………………..
221. Podaj nazwę pierwszego afrykańskiego państwa które po II wojnie światowej ogłosiło niepodległość? ………………..
222. Podaj kto w 1951r. stanął na czele Libii? ………………………………………………….
223. Podaj jak nazywało się powstanie w Kenii w 1952r? …………………………………
224. Podaj kto stanął na czele secesjonistów w Katandze? ………………………………….
225. Podaj imię i nazwisko lewicowego premiera Konga zamordowanego w 1961r? …………………………………….
226. Podaj kto był prezydentem Konga w czasie konfliktu z Katangą? …………………………………
227. Podaj kto w 1965r. objął pełnie władzy w Kongu? ……………………………………….
228. Podaj nazwę „najmłodszego” państwa w Afryce? ……………………………….
229. Podaj nazwę terytorium zależnego okupowanego przez Maroko? ……………………………………..
230. Podaj kiedy był rok Afryki? ………………………………………
231. Podaj ile państw uzyskało niepodległość w Roku Afryki? …………………………….
232. Wymień co najmniej dwa państwa które uzyskały niepodległość w I fazie dekolonizacji? …………………………..
233. Wymień co najmniej dwa państwa które uzyskały niepodległość w II fazie dekolonizacji? …………………………..
234. Wymień co najmniej dwa państwa które uzyskały niepodległość w III fazie dekolonizacji? …………………………..
235. Podaj jakie plemię przewodziło powstaniu Mau-Mau? ……………………………………….
236. Podaj kiedy powstała OJA ?......................................................................
237. Podaj ile było państw-założycieli OJA ? …………………………………………..
238. Podaj jak nazywała się pierwsza brytyjska kolonia w Afryce która uzyskała niepodległość po II w. św.? ……………
239. Podaj kto stanął na czele niepodległej Ghany? ………………………………………………..
240. Podaj kiedy WB przeprowadziła pierwsza próbną eksplozje atomową? ……………………….
241. Podaj kiedy Francja przeprowadziła pierwsza próbną eksplozje atomową? ……………………….
242. Podaj kiedy Chiny przeprowadziły pierwsza próbną eksplozje atomową? ……………………….
243. Podaj kiedy podpisano porozumienia Salt I? …………………………………………………
244. Podaj gdzie podpisano porozumienia Salt I? …………………………………………………
245. Podaj kto podpisał porozumienia Salt I? …………………………………………………
246. Podaj dzięki jakim rakietom ZSRR pod koniec lat 70-tych osiągnęła strategiczna przewagę w Europie? …………………………………..
247. Podaj gdzie doszło do spotkania Forda i Breżniewa ustalającego postanowienia przyszłego układu Salt II? ……………………………………………………………
248. Podaj kto podpisał układ Salt II ? …………………………………………………………………
249. Podaj kiedy podpisano układ Salt II ? …………………………………………………………………
250. Podaj kiedy podpisano układ START II ? …………………………………………………………………
251. Podaj kiedy podpisano układ START I ? …………………………………………………………………
252. Podaj gdzie podpisano układ START II ? …………………………………………………………………
253. Podaj kto podpisał układ START II ? …………………………………………………………………
254. Podaj kiedy podpisano „Układ o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu” (INF Treaty) ………………………………………………
255. Podaj gdzie podpisano SALT II ? ………………………………………
256. Podaj gdzie (trzy miejsca) doszło do podpisania w 1968r. układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej? ………………………………………………………………………………………………………………..
257. Podaj gdzie doszło do szczytu USA-ZSRR na którym ustalono założenia układu INF Treaty? ……………………………………

Farosz

może narzekam ale odpowiedzi nie ma? Twisted Evil

Alatar

Pan dr mówił, że da nam pytania, a nie odpowiedzi... Twisted Evil

Farosz

Tyla żech zrobił, kilku nicht fersteien.

1. Napisz kto został pierwszym powojennym prezydentem Włoch ?. Enrico de Nicola
2. Podaj jakie tereny utraciły Włochy na rzecz Grecji po II wojnie światowej ? chyba tylko Dodekanez
3. Napisz kto został pierwszym powojennym premierem Włoch ?nie wiem co znaczy po wojennym
4. Podaj datę kiedy Triest został przyłączony do Włoch? październik 1954
5. Podaj datę kiedy Włochy zostały członkiem ONZ ? 14 grudnia 1955
6. Podaj datę kiedy został ogłoszony plan Vanoniego ?.1954
7. Wymień przynajmniej jednego przywódcę Włoskiej Partii Komunistycznej ?
1927-1964 – Palmiro Togliatti
1964-1972 – Luigi Longo
1972-1984 – Enrico Berlinguer
1984-1988 – Alessandro Natta
1988-1991 – Achille Occhetto
8. Podaj datę kiedy zamordowany został Aldo Moro ?. 9 maj 1978
9. Podaj kto stanął na czele pierwszego rządu Włoch po II w. św. w którym nie było chadeków ? Silvio Berlusconi
10. Wyjaśnij skrót: CSU ? Unia Chrześcijańsko-Społeczna w Bawarii - Christlich-Soziale Union in Bayern
11. Wyjaśnij skrót: SPD ? Socjaldemokratyczna Partia Niemiec, Sozialdemokratische Partei Deutschlands
12. Napisz datę dzienna utworzenia Bizonii ? 1 stycznia 1947
13. Napisz datę dzienna utworzenia Trizonii ? 8 kwietnia 1949
14. Podaj datę (miesiąc, rok) uchwalenia Ustawy Zasadniczej przez Rade Parlamentarną w Zach. Niemczech 23 maj 1949
15. Napisz który parlament krajowy w Niemczech Zach. nie przyjął Ustawy Zasadniczej? Bawaria ale nie wiem
16. Podaj datę dzienna utworzenia pierwszego rządu koalicyjnego CDU/CSU/FDP/DP ? nie wiem
17. Podaj kto był autorem planu rozwoju gospodarczego RFN w latach 1949-1963 ? ………………
18. Podaj kto był pierwszym ministrem spraw zagranicznych RFN w latach 1951-1955 ?Konrad Adenauer
19. Podaj imię i nazwisko autora doktryny RFN o nieutrzymywaniu stosunków dyplomatycznych z państwami bloku wschodniego (oprócz ZSRR) ? chyba Holstein tylko nie mogę tego nigdzie potwierdzic
20. Podaj kto zastąpił Adenauera na stanowisko kanclerza Niemiec ? Ludwig Erhard
21. Podaj datę kiedy Adenauer przestał być kanclerzem ? 1963
22. Podaj kiedy utworzono rząd wielkiej koalicji ? 1 grudnia 1966
23. Podaj kto stanął na czele rządu wielkiej koalicji ?. Kurtem Kiesingerem jako kanclerz i Wiilym Brandtem na stanowisku wicekanclerza.
24. Podaj kto stanął na czele rządu SPD/FDP w 1969 ? Willy Brandt.
25. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Willy Brandta ? Walter Scheel (FDP)
26. Podaj nazwiska dwóch osób które podpisały w 1970 r., traktat pomiędzy RFN i ZSRR ?.Aleksiej Kosygin, Wily Brandt
27. Podaj kiedy podpisano traktat pomiędzy RFN i ZSRR za rządów Brandta ? 12 sieprnia 1970
28. Podaj nazwiska dwóch osób które podpisały w 1970 r., traktat pomiędzy RFN i Polską ? Józef Cyrankiewicz, Wily Brandt
29. Podaj datę (miesiąc, rok) kiedy podpisano traktat pomiędzy RFN i Polską za rządów Brandta ? 7 grudnia 1970
30. Podaj datę kiedy Bahr i Kohl podpisali w Berlinie Wschodnim traktat o podstawach stosunków miedzy obu państwami niemieckimi (tzw. Traktat zasadniczy) ? 21 grudnia 1972
31. Podaj kiedy kanclerzem został Helmut Kohl ? 1 październik 1982
32. Podaj z jakiej partii był Helmut Kohl ? CDU
33. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Helmuta Kohla ? Hans-Dietrich Genscher
34. Podaj datę pierwszej brytyjskiej próbnej eksplozji atomowej? 1952
35. Podaj imię i nazwisko ministra spraw zagranicznych w rządzie Attlee ? Ernest Bevin (1945-1950) nie wiem o który rządz chodzi
36. Podaj imię i nazwisko ministra gospodarki w rządzie Attlee ? Kanclerz Skarbu: Hugh Dalton nie ma ministra
37. Podaj datę utworzenia Republiki Irlandii ? 1949 chyba
38. Podaj miejsce podpisania francusko-brytyjskiego traktatu wojskowego mającego zapobiec odrodzeniu militarnemu Niemiec? traktat brukselski 17 marca 1948 ale raczej traktat w Dunkierce 4 marca 1947
39. Podaj datę podpisania francusko-brytyjskiego traktatu wojskowego mającego zapobiec odrodzeniu militarnemu Niemiec? 4 marca 1947
40. Podaj kto był ministrem spraw zagranicznych w rządzie Churchilla w latach 50-tych ?: Anthony Eden
41. Podaj kto został premierem WB po Churchillu w latach 50-tych ? Anthony Eden
42. Podaj daty graniczne rządów Partii Pracy w WB w latach 1945-1990 ? 1945-1951 1964 – 1970 1974-1979
43. Podaj daty graniczne rządów partii konserwatywnej w WB w latach 1945-1990 ? 1955-1964 1970-1974 1979- 1990
44. Napisz kto został pierwszym prezydentem Chorwacji ? Franjo Tudman
45. Podaj datę (miesiąc, rok) kiedy dwa pierwsze państwa związkowe byłej federacji jugosłowiańskiej ogłosiły niepodległość ? czerwiec 1991 chorwacja i słowenia
46. Jakie dwa pierwsze państwa związkowe byłej federacji jugosłowiańskiej ogłosiły niepodległość ? Chorwacja i słowenia

Grenadier

Europejska Wspólnota Gospodarcza 1973 -1991.

Europejska Wspólnota Gospodarcza została powołana do życia przez traktat z 25 marca 1957 roku podpisany w Rzymie. Od 1 stycznia 1958 roku, kiedy to traktaty weszły w życie, integracja gospodarcza europy zachodniej była realizowana przez trzy organizacje międzynarodowe, były to Europejska Wspólnota Gospodarcza, Europejska Wspólnota Węgla i Stali oraz Euratom.
Państwami założycielskimi były Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, RFN i Włochy.
EWG miała zrealizować trzy cele, utworzyć strefę wolnego handlu, pełną unię celną oraz wspólny rynek dla towarów przemysłowych i rolnych. Miała tego dokonać w trzech fazach.
Pierwsza faza zakładała stopniowe znoszenie ceł importowych i eksportowych, innych opłat o podobnych skutkach oraz ograniczeń ilościowych. W drugiej fazie miano ustanowić wspólną zewnętrzną taryfę celną oraz przeprowadzić przygotowania do wprowadzenia w życie wspólnej polityki handlowej wobec państw trzecich. Trzecia faza zakładała ustanowienie swobodnego przepływu towarów, usług, siły roboczej i kapitału.
Każdy z tych etapów miał trwać po cztery lata czyli razem okres przeprowadzenia tych faz liczył 12 lat, jednak w razie potrzeby można było przedłużyć o 3 lata1.
W ramach EWG państwa członkowskie miały prowadzić jedynie wspólna politykę handlową, politykę rozwojową i politykę stowarzyszeniową, natomiast polityka bezpieczeństwa i polityka zagraniczna pozostawała w kompetencji państw członkowskich.
EWG składała się z Rady Ministrów EWG i Komisji EWG oraz Zgromadzenia i Trybunału Sprawiedliwości, który był instytucją wspólna dla EWWS, EWG i Euratomu.
Rada Ministrów EWG składała się z przedstawicieli rządów państw członkowskich po jednym z każdego kraju. Stanowisko przewodniczącego Rady Ministrów sprawowali przez sześć miesięcy kolejno każdy członek rady.
Komisja EWG składała się z dziewięciu członków, wybieranych na czteroletnią, odnawianą kadencję. Jednak w jej skład mogło wchodzić jedynie dwóch obywateli tego samego kraju.
W 1965 roku po podpisaniu traktatu fuzyjnego w Brukseli utworzono dla EWG, EWWiS i Euratomu jedną wspólną Komisję oraz Radę. Traktat ten wszedł w życie 1 lipca 1967 roku.
W 1968 roku, przed wyznaczonym terminem zrealizowane zostało utworzenie wspólnej taryfy celnej, natomiast uchylono wszelkie taryfy wewnątrz EWG2. Obywatele państw EWG mogą się poruszać i podejmować pracę we wszystkich państwach członkowskich bez żadnych ograniczeń.
1969 roku był rokiem końcowym w 12 letnim planie. Unia celna stała się faktem już w 1968 roku, jednak daleko było jeszcze do pełnej unii gospodarczej. W tym samym roku, po odejściu de Gaulle'a, Francję reprezentował nowy prezydent Georges Pompidu, który podczas konferencji w Hadze w grudniu 1969 roku wyraził zgodę na wznowienie rokowań z Wielką Brytanią i otwarcie jej możliwości przystąpienia do EWG3, wcześniej, pomimo wystąpienia przez Wielką Brytanię w 1961 roku z wnioskiem o przyjęcie do EWG, Francja była temu przeciwna.
W 1969 roku podczas sesji w Hadze powołano do życia tzw. komitet Davignona którego zadaniem było rozwiązywanie ważniejszych kwestii międzynarodowych. Miał on przygotować raport dotyczący dalszych losów integracji. Pierwszy raport komisji Davignona został przyjęty na zebraniu ministrów spraw zagranicznych w Luksemburgu 27 października 1970 roku. W raporcie wskazano aby większy nacisk położono na koordynację polityki zagranicznej państw członkowskich EWG. W 1973 roku Komisja Davignona przedstawiła drugi raport, który udoskonalił sposób funkcjonowania współpracy państw członkowskich.
Oprócz tego wyrażono zgodę na to, by EWG przejmowała stopniowo zyski z ceł pobieranych na granicach, tak aby do 1975 roku mogły iść do wspólnej kasy wspólnoty, którymi będzie zarządzała. Utworzono także grupę ekspertów z Wernerem premierem Luksemburskim na czele, która miała pracować nad projektem wspólnej polityki gospodarczej i walutowej tak aby w roku 1980 EWG mogła posiadać jedną wspólną walutę. W tym roku także przystąpiono do nowych rokowań na temat przystąpienia do EWG Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii i Norwegii.
22 stycznia 1971 roku w pałacu hrabiego Egmonta w Brukseli przedstawiciele Wielkiej Brytanii, Irlandii, Danii i Norwegii podpisują traktat o przystąpieniu do wspólnoty. Wszystkie kraje oprócz Norwegii ratyfikują podpisy szefów swoich rządów, Norwegowie w referendum, większością 53 % głosów zadecydowali iż są przeciwni wejściu ich kraju do EWG.
Oficjalne przyłączenie tych państw do EWG nastąpiło 1 stycznia 1973 roku, jednak już 19 i 20 października 1972 roku w Paryżu odbyła się konferencja przywódców dziewięciu państw członkowskich podczas którego dokonują oceny dotychczasowych prac nad utworzeniem Wspólnego Rynku. Postanowiono również o przekształceniu w przyszłości w „Unię Europejską” co miało nastąpić według planu do roku 1980 roku. W trakcie tej konferencji z inicjatywy Willi Brandta dyskutowano na temat współpracy politycznej z USA, jednakże nie uzyskano zgody na zinstytucjonalizowanie konsultacji pomiędzy USA a EWG.
Nowo przyjęte państwa musiały respektować postanowienia traktatu o EWG oraz przyjąć wszystkie zawarte w nim zobowiązania. Wyznaczono także tym państwom okres przejściowy w którym nowo przyjęte państwa mogły dostosować się do osiągniętego już w ramach EWG stopnia integracji. Wspomniany okres przejściowy został zakończony 1 stycznia 1978 roku.
14 i 15 grudnia 1973 roku odbyła się konferencja w Kopenhadze. Uchwalono na niej m.in. deklarację w sprawie „tożsamości europejskiej”, poza tym przedstawiciele 9 państw członkowskich wyrazili chęć występowania wobec reszty świata jako odrębna całość oraz potwierdzili swój zamiar utworzenia do 1980 roku Unii Europejskiej.
Jednakże solidarność krajów członkowskich EWG została podważona w trakcie następstw kryzysu energetycznego i gospodarczego zapoczątkowanego w 1973 roku.
Z tego powodu zorganizowano kolejną konferencję 9-10 grudnia 1974 roku w Paryżu. W trakcie tej konferencji podjęto kolejne decyzje mające przybliżyć kraje członkowskie EWG do utworzenia unii politycznej. Zdecydowano się zinstytucjonalizować konferencje szefów państw i rządów państw członkowskich EWG i utworzyć stały organ do spraw współpracy politycznej o nazwie Rada Europejska. Rada ta miała się zbierać trzy razy w roku. Ograniczono stosowanie zasady jednomyślności przy podejmowaniu decyzji w Radzie Ministrów Wspólnot. Podjęto także decyzję o przeprowadzeniu w 1978 roku bezpośrednich i powszechnych wyborów do Parlamentu Europejskiego oraz wprowadzeniu od 1977 roku „unii paszportowej” która miała ujednolicić kształt i formę paszportu we wszystkich krajach członkowskich EWG.
Po raz kolejny potwierdzono chęć utworzenia Unii Europejskiej, jednak tym razem zwrócili się do premiera Belgii Leo Tindemansa by sporządził raport w tej sprawie. Raport ten został ostatecznie przedłożony przez Tindemansa Radzie Europejskiej pod koniec 1975 roku4.
Leo Tindemans stwierdza w raporcie, że realizacja unii gospodarczej w ramach EWG nie pociąga za sobą integracji politycznej. W sprawach gospodarczych uznał za słuszną, koncepcję tzw. „integracji o dwóch prędkościach”, według której, z powodu różnic w sytuacji gospodarczej poszczególnych państw przyjęto iż państwa o lepszej sytuacji gospodarczej będą kontynuować określone przedsięwzięcia ekonomiczne, natomiast państwa słabsze zostały zwolnione z tego obowiązku. Poza tym uznano, że państwom słabszym powinna zostać udzielona odpowiednia pomoc, aby mogły przyłączyć się do przeprowadzanych przedsięwzięć ekonomicznych.
W stosunku do polityki zagranicznej, Tindemans opowiada się za daleko posuniętą koordynacją polityki zagranicznej EWG, gdyż bez istnienia wspólnego stanowiska na zewnątrz nie ma mowy o istnieniu unii politycznej, europejskiej.
Poza tym stwierdza, że organy EWWiS, EWG i Euratomu mogą stanowić bazę instytucjonalną o którą będzie można oprzeć proces tworzenia Unii Europejskiej. Według Tindemansa głównymi organami przyszłej Unii miały być Parlament Europejski oraz Rada Europejska, a także wyraził potrzebę utworzenia jakiegoś organu lub wyznaczenia osoby która miałaby realizować wspólnie ustaloną politykę.
Raport ten został uznany za niezwykle ważny dla przyszłego utworzenia Unii Europejskiej, jednakże Dania, Holandia oraz Wielka Brytania miały liczne zastrzeżenia co do tez zawartych w raporcie.
Jednakże pierwszym postulatem który został zrealizowany było podjęcie na posiedzeniu Rady Europy 12-13 lipca 1976 roku decyzji o zorganizowaniu wyborów do Parlamentu Europejskiego. Początkowo miały się one odbyć w 1978 roku, jednakże ze względu na trudności, przesunięto je na rok 1979. Ostatecznie wybory odbyły się 7-10 czerwca 1979 roku. W obliczu tych wyborów, poszczególne partie polityczne państw EWG rozpoczęły tworzenie odrębnych ugrupowań politycznych. Partie socjalistyczne utworzyły związek Socjaldemokratycznych i Socjalistycznych Partii Wspólnoty Europejskiej, partie chrześcijańskiej demokracji utworzyły Europejską Partię Ludową, natomiast zachodnioniemiecka FDP oraz partie liberalne Włoch i Wielkiej Brytanii utworzyły Federację Partii Liberalnych Wspólnoty Europejskiej. Gaulliści i inne partie o podobnym charakterze utworzyli ugrupowanie o nazwie Europejscy Demokraci dla Postępu. Powstała także z inicjatywy Franza Josefa Straussa Europejska Unia Demokratyczna.
W 1975 roku powołano Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR), który miał pomóc w rozwiązywaniu problemów w polityce regionalnej.
Kolejnym krajem ubiegającym się o członkostwo w EWG była Grecja. Rokowania na ten temat były prowadzone od roku 1976 i zostały zakończone podpisaniem układu 28 maja 1979 roku. 1 stycznia 1981 roku nastąpiło drugie rozszerzenie EWG o Grecję. Trzeba zauważyć, że Grecja byłe jednym z trzech państw śródziemnomorskich kandydujących do EWG. Grecja zyskała pięcioletni okres przejściowy, by mogła zaadaptować się do obowiązujących praw i obowiązków. Jednakże w stosunku do niektórych produktów rolnych oraz zasady o swobodnym przepływie siły roboczej przyjęto 7 letni okres przejściowy. Zaplanowano, że okres przejściowy zostanie zakończony 1 stycznia 1986 roku5.
Układy o przystąpieniu Grecji jak i Danii, Irlandii i Wielkiej Brytanii zawierały także klauzulę ochronną zgodnie z którą w wypadku wystąpienia poważnych trudności gospodarczych przewidywała uruchomienie specjalnego mechanizmu zabezpieczającego.
W okresie przejściowym następowała stopniowa eliminacja istniejących ceł oraz wyrównanie cen artykułów rolnych.
Kryzys gospodarczy zapoczątkowany w drugiej połowie lat siedemdziesiątych spowodował wzmożenie starań państw członkowskich EWG w sprawach ekonomicznych jak i politycznych. Głównym problemem EWG był już nie dalszy rozwój procesów integracyjnych, lecz utrzymanie dotychczasowych osiągnięć wspólnoty w tej materii, a także ochrona wewnętrznych interesów poszczególnych państw członkowskich.
Na przełomie lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych nastąpił wzrost napięcia politycznego na świecie. Wydarzenia które wtedy nastąpiły pokazały jednocześnie, że wpływy EWG na decyzje podejmowane na arenie międzynarodowej jest znikomy, jeśli nie mówiąc żaden. Pozycja polityczna EWG stała niżej niż jej pozycja gospodarcza, choć utrzymanie tej ostatniej stawało się coraz trudniejsze wobec rosnącej konkurencji ze strony gospodarek USA, Japonii oraz innych państw nowo uprzemysłowionych.
Coraz bardziej widoczna była potrzeba dokonania zmian systemowych w gospodarce państw EWG oraz wzmocnienia rangi politycznej.
W czerwcu 1981 roku z inicjatywy Rady Europejskiej Komisja Wspólnot przedstawiła raport Thorna, Gaston Thorn z pochodzenia Luksemburczyk, było przewodniczącym Komisji Wspólnot. Raport wskazywał na powagę kryzysu i stagnacji w jakiej znalazła się wspólnota, wzywał on do dokonania niezbędnych zmian systemowych w gospodarce jak i wzmocnienia politycznego wspólnoty. Raport ten odrzucony przez Radę Ministrów nie miał żadnego wpływu na dalsze prace.
W październiku 1981 roku wydane zostały dwa dokumenty w których wyrażono stanowiska rządów w sprawie dalszej integracji. Pierwszy to wydany przez rząd Wielkiej Brytanii raport londyński, opracowany przez ministra spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii, lorda Carringtona. Drugi to memorandum rządu francuskiego. Oba dokumenty uznawały, że dotychczasowe formy współpracy międzynarodowej jak i instytucjonalny system współpracy są w pełni wystarczające dla zapewnienia dalszego postępu integracji.
Ostatnim dokumentem dotyczącym tworzenia Unii Europejskiej był tzw. Raport „trzech mędrców” przygotowany z inicjatywy Rady Europejskiej przez trzech ówczesnych wybitnych polityków, premiera Holandii B. Bieshevela, ministra handlu Wielkiej Brytanii Eduarda Della oraz wieloletniego przewodniczącego EWG, francuza R. Marjolina. W zasadzie raport ten powiela zdanie Tindemana, stwierdza, że układ instytucjonalny ma znaczenie drugoplanowe. Podkreśla rolę Rady Europejskiej oraz funkcjonującą w jej ramach Europejską Współpracę Polityczną. Tezy raportu są bardzo ogólne stwierdzając, że Unia Europejska to raczej kierunek rozwoju a nie ściśle sprecyzowany cel. Raport został zaakceptowany przez Radę Europejską, lecz z dużym rozczarowaniem.
Działania w celu zreformowania struktur EWG w celu zwiększenia ich efektywności oraz zacienienia i rozszerzenia współpracy w ramach EWG były prowadzone przez Radę Ministrów oraz Parlament Europejski niezależnie od siebie.
W Parlamencie Europejskim z inicjatywy Altiera Spinellego stojącego na czele nieformalnej grupy posłów o nazwie Klub Krokodyla6 w lipcu 1981 roku podjęto rezolucję o powołaniu Stałego Komitetu do Spraw Instytucjonalnych. Na czele tego komitetu stanął Altiero Spinelli. Zadaniem Komitetu Stałego było opracowanie propozycji zmian instytucjonalnych we Wspólnocie oraz środków umożliwiających utworzenie Unii Europejskiej.
Efektem pracy tej Komisji był projekt traktaty w sprawie utworzenia Unii Europejskiej, przyjęty przez Parlament 14 lutego 1984 roku. Traktat ten mógł wejść w życie tylko gdy zostanie ratyfikowany przez większość państw członkowskich EWG, przy czym zamieszkująca je ludność powinna stanowić dwie trzecie całej ludności Wspólnoty. Traktat ten w założeniu miał po ratyfikacji zastąpić dotychczas obowiązujące traktaty rzymskie EWG i Euratomu oraz traktat paryski EWWiS.
Zgodnie z traktatem organami o charakterze ustawodawczym miały być Parlament Europejski, wybierany w powszechnych i bezpośrednich wyborach oraz Rada Unii w którym zasiadali przedstawiciele państw członkowskich. Funkcję szefa państwa sprawowałaby Rada Europejska, natomiast organem wykonawczym Unii miała być Komisja Europejska. Organem sadowniczym miałby być Trybunał Europejski którego członkowie pochodziliby w połowie z nominacji Parlamentu a w połowie z nominacji Rady Unii.
Traktat zakładał wprowadzenie okresu przejściowego liczącego 10 lat, po którym Rada Unii miała podejmować decyzje zwykłą lub kwalifikowaną większością głosów.
W stosunku do podziału kompetencji między Unią a państwami członkowskimi projekt nie był precyzyjny, zakładał jednak, że państwa członkowskie zachowałyby swoją suwerenność, jednakże przekazałyby część uprawnień w ściśle określonych dziedzinach organom Unii.
Projekt ten został przyjęty różnie, RFN i Włochy przyjęły go z umiarkowaną akceptacją, wrogie stanowisko wykazały Wielka Brytania i Francja, natomiast nie popierały go Dania i Grecja.
W ramach Rady Ministrów prace nad projektem reform prowadził zespół pod kierownictwem ministrów spraw zagranicznych RFN i Włoch, H. D. Genschera oraz E. Colombo. Efektem prac tego zespołu był raport Draft European Act (Projekt Aktu Europejskiego), przekazany Parlamentowi Europejskiemu i Radzie Europejskiej w listopadzie 1981 roku7. Dokument ten był później obiektem badań grupy roboczej pod kierownictwem P. de Scoutheete powołanej przez Radę Europejską. W czerwcu 1983 roku dokument ten był przedmiotem dyskusji na forum Rady Europejskiej w Stuttgarcie.
Projekt ten został ostatecznie przyjęty, w bardzo okrojonej formie, przez państwa członkowskie EWG pod nazwą Uroczystej Deklaracji o Unii Europejskiej.
Draft European Act ustępował pod wieloma względami, szczególnie radykalizmu, w porównaniu do traktatem przygotowanym przez zespół Spinelliego. Był jednak wyrazem pragmatyzmu politycznego, a zawarte w nim propozycje były umiarkowane. Najwięcej uwagi poświecono sprawom politycznym i instytucjonalno-prawnym, najmniej sprawom ekonomicznym.
Projekt zakładał połączenie Europejskiej Współpracy Politycznej oraz Rady Europejskiej w jeden organ, utworzenie dla tego organu sekretariatu, wyposażenie Parlamentu Europejskiego w szersze kompetencje w dziedzinie stosunków międzynarodowych. Chciano także wprowadzić obowiązek pisemnego uzasadnienia przez państwa członkowskie prawa veta oraz wprowadzenia konstruktywnego prawa wstrzymania się od głosu, który nie będzie miał wpływu na zasadę jednomyślności w Radzie.
Jednak w wyniku pracy grupy roboczej de Scoutheete'a spora część założeń projektu została pominięta.
24 i 25 czerwca 1984 roku podczas spotkania Rady Europejskiej w Fontainebleau, podjęto uchwałę o wprowadzeniu paszportu europejskiego od 1 stycznia 1985 roku, a także o wprowadzeniu flagi europejskiej, hymnu9 oraz wysyłania wspólnych ekip sportowych na imprezy międzynarodowe. Powołano także dwa komitety robocze. Adonninio Committee miał opracować raport o stanie obywateli europy. Drugi komitet zwany Dooge Committee (od nazwiska senatora irlandzkiego Jospeha Dooge'a) miał przygotować raport w sprawie nowelizacji postanowień traktatów Wspólnot oraz kodyfikacji zasad rządzących Europejską Wspólnotą Polityczną. Raporty tych komisji stanowiły podstawę i wytyczną dla późniejszej nowelizacji traktatów założycielskich i sformułowania zasad dotyczących EWP.
Przyjęto także założenia budowy Jednolitego Rynku Europejskiego w latach 1985-1992. O ile cła i ograniczenia ilościowe wewnątrz wspólnoty zostały zniesione, to pozostało jeszcze wile przeszkód utrudniających rozwój handlu. Do ważniejszych przeszkód należały np.: opóźnienia na granicach w wyniku odpraw celnych, różnice w wysokości podatków i akcyz faworyzujące produkty jednych krajów kosztem innych. Propozycje zmian zapisano w tzw. Białej Księdze, zmiany te doprowadziły do wyeliminowania tych barier.
Ważnym wydarzeniem było podpisanie układu w Schengen 14 czerwca 1985 roku. Układ ten zawarły Belgia, Holandia, Luksemburg, Francja i RFN. Wzorem dla tego układu była umowa z 1984 roku zawarta w Saarbrucken między Francją a RFN. Zakładał on stopniowe znoszenie kontroli na granicy oraz wprowadzenie swobodnego przepływu obywateli wymienionych 5 państw.
Rokowania ze wcześniej wspomnianymi państwami śródziemnomorskimi, a dokładniej Hiszpanią i Portugalią rozpoczęły się w 1979 roku i trwały 7 lat. Okres tych rokowań zakończyło podpisanie 12 czerwca 1985 roku w Madrycie i Lizbonie traktatów, na mocy których Hiszpania i Portugalia stawały się od 1 stycznia 1986 roku pełnoprawnymi członkami EWG. Było to już trzecie rozszerzenie EWG.
W stosunku do Hiszpanii i Portugalii również przewidywano okres przejściowy. W stosunku do towarów przemysłowych przyjęto okres 7 lat, natomiast obniżka taryfy celnej o 50% miała nastąpić już w 1989 roku, a na zrównanie taryfy celnej z zewnętrzną taryfą celną EWG państwa te miały 7 lat. Pełna integracja w sektorze rolnictwa miała dokonywać się stopniowo i zakończyć się w 1996 roku. W zakresie spraw socjalnych przyjęto 7 letni okres przejściowy. Poza tym Hiszpania i Portugalia miały prawo skorzystać z pomocy finansowej EWG, czyli Funduszu Socjalnego, z pożyczki w Europejskim Banku Inwestycyjnym itp. Zostały także zwolnione z opłat do budżetu EWG8.
W dniach 28-29 czerwca 1985 roku w Mediolanie odbyło się posiedzenie Rady Europejskiej podczas którego podjęto decyzję o zwołaniu Konferencji Międzyrządowej poświęconej rewizji traktatów Wspólnot oraz wypracowaniu traktatu o wspólnej polityce zagranicznej i zakresie bezpieczeństwa. Termin przedłożenia propozycji reform wyznaczono na grudzień 1985 roku, kiedy to miała się zebrać Rada Europejska.
16 i 17 grudnia 1985 roku w Brukseli odbyła się Konferencja Międzyrządowa podczas której sformułowano tekst Jednolitego Aktu Europejskiego (European Single Act). Natomiast 17 lutego 1986 roku w Luksemburgu dziewięć państw członkowskich EWG podpisało ten Akt, Dania, Grecja i Włochy podpisały go 28 lutego 1986 roku.
Jednolity Akt Europejski wszedł w życie 1 lipca 1987 roku.
Akt ten kodyfikował funkcjonowanie Europejskiej Współpracy Politycznej, której celem sformułowanie i prowadzenie wspólnej polityki zagranicznej opartej na współdziałaniu w celu uzyskania większego wpływu oraz wyższej pozycji EWG na arenie międzynarodowej. Państwa członkowskie od tej pory w celu uzyskania jedności stanowisk i ochrony wspólnych interesów zostały zobowiązane do przestrzegania określonych zasad przy prowadzeniu własnej polityki zagranicznej, a także przeprowadzać konsultacje przed sformułowaniem własnego stanowiska.
Akt zawierał także postanowienia dotyczące bezpieczeństwa europejskiego, dotychczas nie usankcjonowanego w żadnym traktacie. Według Aktu państwa członkowskie EWG zobowiązują się do działań zmierzających do utrzymania wysokiego poziomu technologicznego przemysłu zbrojeniowego opierając się na programach krajowych oraz do współpracy na forum kompetentnych instytucji i organów.
Na mocy Aktu, naczelnym organem Europejskiej Współpracy Politycznej została Konferencja Ministrów Spraw Zagranicznych odbywająca swe obrady cztery razy w roku. Członkiem Konferencji MSZ jest członek Komisji Europejskiej, tak samo jest z Przewodnictwem Konferencji MSZ, jest nim państwo członkowskie które pełni tę samą funkcję w Komisji. Do zakresu funkcji Przewodnictwa należy inicjowanie i koordynacja działań, zarządzanie pracą EWP, układanie harmonogramu spotkań Konferencji ich zwoływanie i organizacja, reprezentowanie stanowiska państw członkowskich w stosunkach z państwami trzecimi.
Pomocą Przewodnictwu służyć miał utworzony Sekretariat Współpracy Politycznej, a siedzibą sekretariatu była Bruksela.
Powstał także Komitet Polityczny, jako kolejny organ EWP. W jego skład wchodzili tzw. Dyrektorzy Polityczni, byli to dyrektorzy departamentów politycznych MSZ państw członkowskich. Jej zadaniem było zapewnienie ciągłości, sprawności i efektywności działań EWP.
Komitetowi pomagały: Europejska Grupa Korespondentów oraz Grupy Robotnicze.
Akt regulował także zasady współpracy pomiędzy Europejską Współpracą Polityczną a Komisją Europejską i Parlamentem Europejskim.
Oprócz tego państwa podpisujące Akt zobowiązywały się do realizacji zaleceń wcześniej wspomniane Białej Księgi.
Jednolity Akt Europejski został potem uchylony i zastąpiony przez traktat z Maastricht.
Znaczącym impulsem dla zacieśnienia współpracy politycznej i gospodarczej w ramach EWG były zmiany jakie dokonywały się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych na terenie Europy Środkowej i Wschodniej. Gdy w kwietniu 1990 roku zjednoczenie Niemiec było już kwestią czasu. Zjednoczenie nastąpiło 13 października 1990 roku a wraz z nim kolejne ale niepełne rozszerzenie EWG tym razem o NRD. Prezydent Francji Francois Mitterand oraz kanclerz RFN H. Kohl wystąpili 28 kwietnia 1990 roku na obradach Rady Europejskiej w Dublinie ze wspólną inicjatywą przekształcenia EWG w Unie Europejską.
Nadzór nad opracowaniem projektu traktatu powierzono ministrom spraw zagranicznych. W wyniku licznych spotkań międzyrządowych, kontaktów dyplomatycznych podczas których pojawiały się poważne rozbieżności w zdaniach pomiędzy państwami członkowskimi dotyczących treści przygotowywanego tekstu projektu traktatu o Unii Europejskiej, został ostatecznie opracowany pierwotny tekst projektu. Za podstawę stanowił projekt złożony przez Luksemburg w kwietniu 1991 roku, a ostateczny tekst układu o Unii Europejskiej wynegocjowano w Maastricht 11 grudnia 1991 roku a podpisany 7 lutego 1992 roku.
Wraz z zakończeniem negocjacji i podpisanie traktatu kończy się funkcjonowanie Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej która przekształca się w Unię Europejską.

Łasic

Anna Łasiuk
V rok, st. stacjonarne, gr. archiwalna

Przemiany w Hiszpanii 1973-1981.
Po II wojnie światowej Hiszpania znalazła się w izolacji. Jako państwo niedemokratyczne nie została włączona w poczet państw-założycieli ONZ choć wyraziła taką chęć, nie została objęta także Planem Marshalla. Izolacja ta trwała aż do początku lat 50. Później nie miała już sensu, ze względu na „zimną wojnę”, gdy wola powstrzymywania komunizmu okazała się silniejsza niż chęć złamania hiszpańskiego dyktatora. Sama Hiszpania została członkiem ONZ 14. grudnia 1955 r. W 1947 roku przeprowadzono referendum odnośnie przywrócenia monarchii, w którym obywatele wypowiedzieli się za jej restytucją. Gen. F. Franco pozostawił sobie jednak prawo wyznaczania przyszłego króla spośród książąt Domu Burbońskiego, którzy ukończą 30 lat. Mimo to formalnie Franco przestawał sprawować dyktaturę "suwerenną", zamiast tego stawał się - jako regent Królestwa i szef państwa, ponoszący za nie konstytucyjną odpowiedzialność - dyktatorem "komisarycznym"- na czas nieobecności suwerena legitymizowanego pochodzeniem. W 1954 r. Hiszpania podpisała konkordat, który był ukoronowaniem procesu rekatolizacji państwa. Katolicyzm uznano w nim za religię panującą w Hiszpanii, a szefowi państwa nadano przywilej królów katolickich, czyli wyboru biskupa spośród trzech kandydatów zgłaszanych przez Kurię Rzymską.
W 1957 roku Falanga została przekształcona w Ruch Narodowy; w ustawie przyjętej w tej sprawie potwierdzono podległość Hiszpanii prawu boskiemu i nauce Kościoła oraz wyrażono aprobatę dla monarchii tradycyjnej. Następnie ponownie zreorganizowano gabinet, do którego weszli eksperci wywodzący się z organizacji katolików świeckich Opus Dei. Od 1959 r. wdrażano w życie gospodarczy Plan Stabilizacji, który przyniósł Hiszpanii boom gospodarczy. Wzrosły inwestycje zagraniczne, gwałtownie zwiększyła się produkcja przemysłowa oraz rozwinęła turystyka. Jednak już u schyłku lat 50. dał o sobie znać problem terroryzmu. W lutym 1959 roku powstała organizacja ETA: Euskadi Ta Askastasuna, dążąca do oderwania Baskonii od reszty kraju. W 1962 roku Hiszpania złożyła wniosek o przyjecie do EWG, dwa lata później rozpoczęły się negocjacje, które doprowadziły do podpisania w 1970 roku tzw. układu preferencyjnego. Wprowadził on niższe bariery celne, łatwiejszy dostęp hiszpańskich produktów na zachodnioeuropejskie rynki. W latach 1964– 65 przez kraj przetoczyły sie demonstracje studenckie, strajki robotnicze, zaktywizowały się ruchy narodowościowe – Baskowie i Katalończycy. W 1966 r. Caudillo proklamował swoim następcą Juana Carlosa Burbona, a w 1967 r. opracowano Ustawę Organiczną Państwa, która miała zapewnić kontynuację dotychczasowego systemu po śmierci Franco. U schyłku dyktatury reżim nie jest już w stanie sprawować ideologicznej hegemonii; Kościół już wcześniej odżegnał się od swej konformistycznej postawy w stosunku do władz dyktatorskich. W czerwcu 1973 r. Franco zrezygnował, po 37 latach, z kierowania rządem; na stanowisko premiera wybrał zaufanego człowieka - Luisa Carrero Blanco, który zginął kilka miesięcy później, w grudniu, w zamachu zorganizowanym przez ETA. Jego następcą został niechętny monarchii C. Arias Navarro, były szef służb bezpieczeństwa i burmistrz Madrytu. W jego gabinecie zasiadło kilku nastawionych reformistycznie ministrów. Zmiany proponowane przez rząd musiały być jednak przeprowadzane stopniowo i umiarkowanie pod naciskiem skrajnej prawicy. Z szumnie zapowiadanej reformy dotyczącej legalizacji stowarzyszeń, powstała w 1975 r. ustawa o stowarzyszeniach politycznych, która zakładała, iż organizacje takie mogą zostać założone tylko jeśli ich cele były zgodne z zasadami Ruchu Narodowego i zdołały zgromadzić 25 tys. członków. Tymczasem rosnące znaczenie partii, nie uznawanych przez reżim okazało się w schyłkowym okresie frankizmu czynnikiem wywierającym coraz silniejszy wpływ na Hiszpanów. Stało się to szczególnie wyraźne w roku 1974, kiedy sekretarzem generalnym socjaldemokratycznej partii PSOE (Hiszpańska Socjalistyczna Partia Robotnicza) został Felipe Gonzalez. W tym samym roku coraz aktywniejszy udział w życiu politycznym kraju brał liberalny frankista, Manuel Fraga Iribarne, lider grupy politycznej Reforma Democratica, dążący do utworzenia ugrupowania politycznego o charakterze prawicowo-konserwatywnym Alianza Popular. Wreszcie w tymże samym roku 1974 powstała koalicja partii chrześcijańsko-demokratycznych i liberalnych Centro Democratico (trzy lata później koalicja ta przekształciła się w Union de Centro Democratico — UCD), a na jej czele stanął Adolfo Suarez).
Ostatnie lata życia gen. F. Franco stały pod znakiem masowych protestów, nasilających się zamachów terrorystycznych i załamania się prosperity gospodarczej. Wśród Hiszpanów dominowało przekonanie o nieuchronności zmian politycznych, nie potrafiono jednak określić ich kierunku. 20 XI 1975 r. dyktator umiera, zostaje pochowany w Dolinie Poległych w Valle de los Caidos. Na jego pogrzebie pojawili się tylko trzej przywódcy polityczni: książę Rainier z Monako, król Husajn z Jordanii i generał Pinochet. Świadczyło to o międzynarodowej izolacji F. Franco.
Po śmierci dyktatora władzę w kraju na podstawie ustawy o sukcesji przejmuje król Juan Carlos, który zapowiada umiarkowaną kontynuację reform. Powstała w 1974 r. Junta Demokratyczna, zdominowana przez komunistów, jak i późniejsza o rok – Platforma Konwergencji Demokratycznej, której przewodziła PSOE, opowiadały się za natychmiastową likwidacją systemu frankistowskiego. Jednak rozczarowaniem dla zwolenników przejścia Hiszpanii do demokracji (tzw. transición) było pozostanie na stanowisku premiera A. Navarro. Musiał on zaakceptować koncepcję politycznej liberalizacji i włączyć do swojego rządu kilku reformistycznie nastawionych polityków (m.in. Manuela Fragę Iribarne jako ministra spraw wewnętrznych i Jose Marię de Areilza jako ministra spraw zagranicznych). Rząd zapowiedział wyłonienie nowego, dwuizbowego parlamentu w powszechnych wyborach oraz zmianę kodeksu karnego umożliwiająca legalizację partii politycznych. Obie reformy utknęły jednak w Kortezach, gdzie napotkały silny opór elity ortodoksyjnego frankizmu, tzw. bunkra (betonu). Przez Hiszpanię przetoczyła się fala strajków, a król zdymisjonował gabinet Ariasa. 3 lipca 1976 r. misję utworzenia rządu powierzono młodemu „nawróconemu falangiście”, Adolfowi Suarezowi, [...] w nadziei, że zbierze on wokół siebie grupę polityków młodszej generacji zdecydowanych na pokojową i demokratyczną transformację reżimu. Wywołuje to protesty sił politycznego centrum i lewicy, jednak po tym jak Suarez legalizuje działalność związków zawodowych i partii politycznych, ogłasza amnestię dla więźniów politycznych oraz powszechne wybory do parlamentu, premier zyskuje dużą popularność. Suarez reprezentuje własną partię, Unię Centrum Demokratycznego (UCD). Poza nawiasem legalnej działalności politycznej pozostawała Komunistyczna Partia Hiszpanii (PCE), a niewzięcie przez nią udziału w wyborach naraziłoby na szwank ich wiarygodność w oczach zagranicy. Dlatego Suarez potajemnie spotkał się z Santiago Carillo, historycznym przywódcą komunistów, który powrócił z emigracji. W zamian za legalizację partii, PCE uznała instytucję monarchii. Cały okres transformacji charakteryzował się nieustającymi kompromisami, poufnymi spotkaniami i porozumieniami. Niemal równocześnie z legalizacją KPH, ogłoszono rozwiązanie głównego spadkobiercy frankizmu: Movimiento Nacional (dawnej Falangi).
15 czerwca 1977 r. przeprowadzono powszechne wybory do parlamentu, które wygrała koalicyjna Unia Centrum Demokratycznego zdobywając 33,9% głosów. Była to forma sojuszu wyborczego różnych, niewielkich partii o charakterze chrześcijańsko-demokratycznym, liberalnym i socjaldemokratycznym. Na czele zwycięskiej koalicji stał A. Suarez. Drugie miejsce (28,7% głosów) zajęła socjalistyczna PSOE, którą kierował F. Gonzalez, trzecie PCE (9,4%), a czwarte prawicowy Sojusz Ludowy (8,2%) kierowany przez M. F. Iribarne.
Pierwszym zadaniem nowego parlamentu było uchwalenie ustawy zasadniczej i walka z kryzysem gospodarczym. W atmosferze poszukiwań konsensusów, główne siły polityczne podpisały tzw. Pakty z Moncloa, które stanowiły kontynuację polityki kompromisów Suareza. W negocjacjach brały udział nie tylko związki zawodowe, lecz także partie opozycyjne i przedstawiciele różnych grup interesów. Pakty te umożliwiały zaakceptowanie przez pewien czas koniecznej polityki wyrzeczeń ekonomicznych (zamrożenie płac, redukcja wydatków publicznych, wzrost podatków).
Co do prac związanych z nową konstytucją, to parlament powołał Komisję Spraw Konstytucyjnych, w której zasiadali przedstawiciele wszystkich ugrupowań reprezentowanych w Kortezach. Porozumienie w spornych sprawach osiągano w nieformalny, zakulisowy sposób. Obie izby Kortezów uchwaliły konstytucję, która została przyjęta 6 XII w ogólnonarodowym referendum i podpisana przez króla 27 XII 1978 r. Art. 1 Konstytucji mówi o tym, że Hiszpania konstytuuje się w postaci społecznego i demokratycznego państwa prawnego. Suwerenność narodowa spoczywa w ludzie hiszpańskim, z którego wypływają władze państwa. Formą polityczną państwa hiszpańskiego jest monarchia parlamentarna. Hiszpania jest krajem podzielonym na gminy, prowincje i wspólnoty autonomiczne. Każda ze wspólnot posiada swój statut, który określa zakres ustawodawczej i wykonawczej autonomii danego regionu, stanowiąc przy tym o podziale kompetencji między administracją centralną a władzą terenową. Szefem państwa jest w Hiszpanii monarcha. W praktyce król jest najwyższym reprezentantem kraju, jest także naczelnym dowódcą sił zbrojnych, pozostając przy tym nietykalnym, tzn. nie ponosząc przed nikim odpowiedzialności. Wydawane przez niego akty urzędowe wymagają kontrasygnaty premiera. Monarcha zwołuje i zamyka sesje parlamentu oraz zatwierdza i ogłasza ustawy. Hiszpański parlament to dwuizbowe, wyłaniane raz na 4 lata, Kortezy Generalne (Las Cortes Generales), w skład których wchodzą Kongres Deputowanych (Congreso de los Diputados) i Senat (Senado). Obie izby pochodzą z wyborów powszechnych i bezpośrednich. Hiszpańskiemu rządowi przewodzi premier, który jest powoływany przez króla. Kandydat na to stanowisko musi cieszyć się zaufaniem Kongresu Deputowanych, przed którym ponosi odpowiedzialność polityczną. Monarcha powołuje także - na wniosek premiera - pozostałych członków rządu. Do zadań rządu należy kierowanie polityką wewnętrzną, zagraniczną i obronną państwa oraz administracją cywilną i wojskową. Przyjęcie konstytucji formalnie zamykało w sposób ostateczny okres dyktatury [...]. Przy całym swym symbolicznym znaczeniu, konstytucja stanowiła jednak tylko jeden z kroków na drodze przekształceń, które miały uczynić z Hiszpanii nowoczesne państwo europejskie pod względem ekonomicznym i społecznym.
W drugich po śmierci gen. F. Franco wyborach parlamentarnych w 1979 r. zwycięża ponownie UCD (35% głosów) przed PSOE (30%), komunistami (11%) i Sojuszem Ludowym (6%). Tym samym konsoliduje się system partyjny ukształtowany już w wyborach z 1977 r. Mimo starań A. Suareza nie powiodła się jego misja zbudowania silnego, politycznie zróżnicowanego centrum. Przywódcę UCD opuściły klasy posiadające, poparte przez Kościół, oburzony rozpatrywaną przez rząd ustawą rozwodową i ustawami edukacyjnymi. W styczniu 1981 r. A. Suarez składa dymisję zarówno ze stanowiska premiera, jak i przewodniczącego UCD. Otworzyło to drogę do kryzysu, podczas którego 23 II 1981 r. grupa zamachowców z Guardia Civil pod dowództwem pułkownika Tejero de Molina opanowuje Kortezy, które debatują właśnie nad inwestyturą nowego premiera Leopoldo Calvo Sotelo. Jest to w Hiszpanii najpoważniejsza próba zamachu stanu po śmierci Caudillo. Do stłumienia buntu walnie przyczynia się król Juan Carlos, który potępił zamach i wezwał armię do posłuszeństwa. Gdy okazało się, że inne oddziały nie poprą przewrotu, zamachowcy złożyli broń. Po 24 godzinach sytuacja została opanowana. Rząd C. Sotelo przetrwał tylko kilkanaście miesięcy, a jego największym osiągnięciem było wprowadzenie Hiszpanii do NATO (układ podpisany 10 XII 1981 r.). Wobec malejącego poparcia parlamentarnego, premier zdecydował się na rozwiązanie Kortezów i rozpisanie nowych wyborów.
Wybory parlamentarne wygrywa zdecydowanie PSOE (43% głosów) Felipe Gonzaleza, który już w roku 1978 odciął się od ortodoksyjnego marksizmu. UCD ponosi w wyborach druzgocącą klęskę (jedynie 7,2%) i rozpada się. Przyczyną tego jest nie tylko przeciągający się wciąż kryzys, ale także utrata zaufania Hiszpanów, po tym jak niektórzy z członków UCD (głównie o proweniencji frankistowskiej) wzięli udział w zamachu Guardia Civil. Na główną silę prawicy wyrósł Sojusz Ludowy (26%). Zwycięstwo PSOE zapoczątkowuje w Hiszpanii kilkunastoletni okres rządów socjaldemokratów.

Bibliografia:
1. Opracowania:
- A. Bachoud, Franco, Warszawa 2000.
- B. Gola, F. Ryszka, Hiszpania, Warszawa 1999.
- E. Górski, O demokracji w Hiszpanii (1975-1995), Warszawa 1997.
- M. T. de Lara, J. V. Baruque, A. D. Ortiz, Historia Hiszpanii, Kraków 1997.
- Mróz M, Hiszpańska droga do demokratycznej konstytucji, Kancelaria Sejmu, Biuro Studiów i Ekspertyz, listopad 1991, biurose.sejm.gov.pl/teksty_pdf_91/r-05.pdf.
- T. Miłkowski, P. Machcewicz, Historia Hiszpanii, Wrocław 1998.
- W. Wacławczyk, Dyktatura generała Franco, opór przeciwko reżimowi i przejście do demokracji w Hiszpanii [w:] Dialogi polityczne, nr 2, 2004 r.
2. Źródła:
- Konstytucja Hiszpanii z 27 XII 1978, tłum. T. Mołdawa, Warszawa 1993.

Łasic

Kilka odp:
240. Podaj kiedy WB przeprowadziła pierwsza próbną eksplozje atomową?
- 1952 r.
241. Podaj kiedy Francja przeprowadziła pierwsza próbną eksplozje atomową?
- 1960 r.
242. Podaj kiedy Chiny przeprowadziły pierwsza próbną eksplozje atomową?
- 1964 r.
243. Podaj kiedy podpisano porozumienia Salt I?
-1972 r.
244. Podaj gdzie podpisano porozumienia Salt I?
-Moskwa
245. Podaj kto podpisał porozumienia Salt I?
-Leonid Breżniew, Richard Nixon
246. Podaj dzięki jakim rakietom ZSRR pod koniec lat 70-tych osiągnęła strategiczna przewagę w Europie?
- UR-100
247. Podaj gdzie doszło do spotkania Forda i Breżniewa ustalającego postanowienia przyszłego układu Salt II?
-Władywostok
248. Podaj kto podpisał układ Salt II ?
- Leonid Breżniew, Jimmy Carter
249. Podaj kiedy podpisano układ Salt II ?
- 1979 r.
250. Podaj kiedy podpisano układ START II ?
- 1993 r.
251. Podaj kiedy podpisano układ START I ?
- 1991 r.
252. Podaj gdzie podpisano układ START II ?
- Moskwa ?
253. Podaj kto podpisał układ START II ?
- Borys Jelcyn, George Bush Senior
254. Podaj kiedy podpisano „Układ o całkowitej likwidacji pocisków rakietowych pośredniego zasięgu” (INF Treaty)
- 1987 r.
255. Podaj gdzie podpisano SALT II ?
- Wiedeń
256. Podaj gdzie (trzy miejsca) doszło do podpisania w 1968r. układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej?
- Londyn, Moskwa, Waszyngton
257. Podaj gdzie doszło do szczytu USA-ZSRR na którym ustalono założenia układu INF Treaty? --
- Reykjavik

KellyCMI

62. Wyjaśnij skrót: RIRA? -> Real Irish Republican Army
63. Wyjaśnij skrót: PIRA ? -> Provisional IRA (Tymczasowa)
64. Wyjaśnij skrót: CRA ? -> Civil Rights Association (Stowarzyszenie Praw Obywatelskich)
65. Wyjaśnij skrót: UDA ? -> Ulster Defense Assocciation (Związek Obrony Ulsteru)
66. Wymień przynajmniej jedną zbrojna organizację protestancką w Irlandii Płn.? ->UDA, UVF (Ulster Volunteer Force), UFF (Ulster Freedom Fighters -> to to samo co UDA, tylko czasem pod taka nazwą występowali)
67. Podaj miesiąc i rok „krwawej niedzieli” w konflikcie irlandzkim ? -> 30 stycznia 1972
68. Wyjaśnij czym były strefy No Go ? -> Barykady wznoszone przez katolików, które miały uniemożliwiać wejście protestnckim służbom porządkowym.
69. Napisz kiedy IRA dokonała nieudanego zamachu na premier W.B.? -> 12 października 1984, Grand Hotel w Brighton
70. Podaj datę podpisania porozumienia wielkopiątkowego ? -> 10 kwietnia 1998.
71. Podaj przynajmniej jednego z przywódców Sinn Fein ? -> Gerry Adams, Martin McGuiness, Arthur Griffith, Eamon de Valera

Farosz

Michał Garbacz
gr. archiwalna rok V.
Konflikt Cypryjski.

Cypr, trzecia, co do wielkości wyspa Morza Śródziemnego. Nazwa wyspy pochodzi od łacińskiej nazwy miedzi (cuprum), której Cypr był w starożytności głównym dostawcą . Grecy docenili strategiczne położenie wyspy i zasiedlili ją już 1400 lat p.n.e. . Potem wyspa przechodziła kolejno przez ręce Rzymian, Fenicjan, Wenecjan. Za datę pojawienia się Turków na wyspie przyjmuje się rok 1573. Turcy sprawowali zarząd nad wyspą do roku, 1878 kiedy to oddali wyspę Brytyjczykom w zamian za ochronę przed Rosją. Cypr, był bazą dla floty brytyjskiej, był kluczem do kontrolowania kanału sueskiego, wybudowanego w 1869 roku. Cypr stał się kolonią brytyjską w 1925 roku i ten status utrzyma do 1960 roku.
W 1950 roku arcybiskup Makarios III, głowa Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, staje na czele ruchu narodowego gdyż nosi tytuł Etnarchy (przywódcy narodu) . W zorganizowanym przez niego 15 stycznia, referendum, 95% greków cypryjskich głosuje za przyłączeniem się do Grecji. Brytyjczycy nie uznali referendum, Makarios został zesłany na Seszele, powrócił jednak w 1957 roku . W 1955 roku powstaje Cypryjska organizacja Wyzwolenia Narodowego (Ethniki Organosis Kipriotikis Apeleftheroseos) w skrócie EOKA na jej czele staje gen. Jeorjos Grivas . Organizacja miała na celu walkę zbrojną i sabotażową z Anglikami. Uderzono też, w ludność niezajmującą wystarczająco „patriotycznej postawy”. Administracja brytyjska do walki z EOKA kierowała Turków służących w policji. Greków zwalniano ze stanowisk państwowych, przyjmując na te miejsca Turków. Żyjące wcześniej w pokoju społeczności zostały skłócone i narastała miedzy nimi nienawiść . Turcy utworzyli swoją organizacje o nazwie VOLKAN.
Grecy cypryjscy stanowili 80% populacji wyspy Turkowie cypryjscy zaś 18%. Każda ze stron miała swoją wizje rozwiązania konfliktu: Idea enosis (gr. enosis- zjednoczenie), zakładała przyłączenie wyspy do Grecji. Pojawiła się w 1830 roku po uzyskaniu niepodległości przez Grecję. Idea taksim powstała zaś w latach pięćdziesiątych XX wieku, wcześniej Turcy popierali administracje brytyjską. Zakładała ona utworzenie kantonów ze względu na kryterium etniczne . Czyli de facto podział kraju.
Znaczenie wyspy wzrosło, w 1956 gdy Wielka Brytania utraciła kontrole nad Kanałem Sueskim i Cypr był ostatnią bazą w regionie Bliskiego Wschodu. 1 października 1958 roku Grecja ogłosiła, że zrywa wszystkie kontakty z Turcją w ramach NATO, i skoncentrowała wojska na granicy . Naciski USA zmusiły Brytyjczyków do podjęcia rozmów z Grecją i Turcją. Najpierw w Zurychu bez społeczności cypryjskiej. Następnie 17 lutego 1960 roku w Londynie. W konferencji brały udział Grecja, Turcja, Wielka Brytania i obie społeczności Cypru, jako obserwatorzy. Grecy cypryjscy reprezentowani przez arcybiskupa Makariosa, Turcy cypryjscy zaś przez Fazila Kuczuka . Ustalono powstanie niepodległej Republiki Cypru, wyrzeczenie się przez obie społeczności idei taksim i enosis, Wielka Brytania miała posiadać dwie bazy wojskowe w Dhekalii i Aktrotiri. Ustalono też, że konstytucja będzie opierać się o zasady .
-Prezydenta republik wybierać będzie społeczność grecka, wiceprezydenta społeczność turecka. Obydwoje mieli posiadać prawo weta w sprawach polityki zagranicznej, obrony i bezpieczeństwa.
- Rząd miał się składać z 7 ministrów pochodzenia greckiego i 3 pochodzenia tureckiego.
- Izba reprezentantów(organ ustawodawczy) składać się miały w 70% z greków(35 mandatów) i w 30% (15 mandatów) z Turków. przewodniczącym miał być Grek a wiceprzewodniczącym Turek. By uchwalić ustawę obie nacje musiały się zgadzać, co do jej treści .
-w administracji państwowej i policji zastosowano podział 70% dla greków i 30% dla Turków.
- wojsko miało się składać w 60% z Greków i w 40 z Turków.
Jednocześnie podpisano Traktat Gwarancyjny uprawniający Turcję, Grecję i Wielką Brytanię do ingerencji w wewnętrzne sprawy Cypru oraz prawo do utrzymywania niewielkich kontyngentów wojskowych, Grecja 950, Turcja 650 żołnierzy.
16 sierpnia 1960 roku proklamowano niepodległość Republiki Cypru. Prezydentem został arcybiskup Makarios, wiceprezydentem Fazil Kuczuk, ustalone zasady okazały się nie praktyczne, wskutek ciągłego wetowania ustaw nie dało się uchwalić budżetu ani ustawy podatkowej. Turcy nie byli wstanie obsadzić też, swojego limitu urzędników, osobami z odpowiednim wykształceniem . Problemem była też interpretacja zapisu o armii. Turcy chcieli utworzenia oddziałów narodowych do szczebla kompanii, Grecy obawiając się oddziałów tureckich zablokowali tworzenie wojska .
W listopadzie 1963 roku prezydent Makarios zaproponował projekt reform nazwany 13 punktami Makariosa. Reformy zakładały:
-pozbawienie prezydenta i wiceprezydenta prawa weta, planowano jednak rozszerzyć uprawnienia wiceprezydenta.
-zniesienie zasady tzw. oddzielnych większości, co miało umożliwić uchwalanie ustaw.
-unifikacje systemu sprawiedliwości
-zmiana stosunku urzędników na odpowiadający liczbie ludności
-anulowanie postanowienia o odrębnych zarządach miejskich w pięciu największych miastach.
Miały one na celu przełamanie impasu, wymagały jednak ustępstw ze strony Turków. Nie spodobały się one mniejszości tureckiej ani rządowi w Ankarze. Demonstracje obu stron przerodziły się w starcia zbrojne. Armie Grecji i Turcji zgrupowały się na granicach, doszło do kilku incydentów granicznych. Tak zwane czarne Boże Narodzenie pochłonęło około 300 ofiar, sytuacje uspokoiły dopiero działania policyjne wojsk brytyjskich . Turcy cypryjscy ogłosili bojkot życia politycznego i powołując się na swoją nieobecność w rządzie, nie uznawali żadnych decyzji.
USA pragnące zażegnać spor w łonie NATO wymusiły rozpoczęcie negocjacji. 15 stycznia 1964 roku w Londynie odbyło się posiedzenie Turcji, Grecji i Wielkiej Brytanii. Nie udało się osiągnąć kompromisu, zapadła jednak decyzja o utworzeniu sił pokojowych. Początkowo w łonie NATO jednak wobec protestu Makariosa i ZSRR skierowano sprawę na forum ONZ. Rada Bezpieczeństwa wydala rezolucje z dnia 4 marca 1964 roku. Apelowała w niej by powstrzymać się od przemocy i gróźb, określała skład, sposób tworzenia i finansowania Sił Pokojowych ONZ na Cyprze . Angielskie United Nations Peacekeeping Force in Cyprus w skrócie UNFICYP. 13 marca 1964 roku rząd Cypru wydał pozwolenie na stacjonowanie tych sił na wyspie. Celem UNFICYP było zapobieganie wznowieniu walk, utrzymywanie prawa i porządku, normalizacja życia obywateli . Normalizacja życia, czyli, przywrócenie swobody poruszania się po wyspie, likwidacja umocnień, rozbrojenie, amnestia. Dowódcą został gen. Gyani z Indii. UNFICYP składał się z żołnierzy z Austrii, Kanady, Danii, Finlandii, Irlandii, Szwecji, największy kontyngent posiadała Wielka Brytania . Początkowo liczba żołnierzy wynosiła 6 tysięcy, była jednak sukcesywnie redukowana
Prezydent Makarios zdecydował ze dla utrzymania pokoju przydatne będzie utworzenie Gwardii Narodowej. Miała być siłą zdolną nie dopuścić do kolejnych walk. Składała się wyłącznie z greków cypryjskich a oficerowi pochodzili z armii greckiej . W 1967 roku doszło ponownie do zamieszek, Gwardia Narodowa zaatakowała bojówki Turków cypryjskich. Zamieszki na Cyprze sprawiły, że Turcja przygotowywała się do zajęcia wyspy, Grecy zagrozili, że będzie to oznaczało wojnę. Mediacji ponownie podjęło się USA. Porozumienie zakładało redukcje liczby żołnierzy Gwardii Narodowej i wycofanie przez oba państwa z wyspy wojska dosłanych w ostatnim czasie. Makarios uważał, że do zamieszek doszło z winy oficerów gwardii. Polityka prezydenta była nastawiona na stabilizacje sytuacji. Powstała organizacja EOKA 2 mające obalić Makariosa i przyłączyć Cypr do Grecji. Dowództwo ponownie objął gen. Grivas. EOKA 2 zorganizowała liczne prowokacje i akcje dywersyjne. Makarios by zniszczyć EOKA 2 stworzył w 1973 Efedrikon Soma (korpus rezerwowy) liczył on 2 tyś. i miał na celu zwalczanie EOKA i zapobieganie starciom z Turkami. 1lipca 1974 zredukowano liczbę żołnierzy Gwardii Narodowej i zdelegalizowano EOKA 2 .
Pomimo rozmów miedzy Makariosem i przywódca Turków cypryjskich Denktaszem do porozumienia Grecji i Turcji. Makarios zażądał by Grecja wycofała wszystkich oficerów z Gwardii Narodowej, oskarżając ich o współdziałanie z EOKA 2. Było to przyczyna zamachu stanu dokonanego 15 lipca 1974. Makariosa zastąpił przywódca EOKA 2, Nikos Sampson . Turcja w myśl Traktatu Gwarancyjnego z 20 lipca 1974 roku rozpoczęła inwazje na Cypr. Wojska tureckie razem z bojówkami tureckimi walczyły z gwardią narodową. Zginęło około dwóch tysięcy greków a 180 tysięcy stało się uchodźcami. W trakcie inwazji doszło do tak zwanej Wielkiej Ucieczki, czyli ewakuacji około 3 tysięcy obcokrajowców z terenu wyspy przez siły ONZ . Nikosa Sampsona zastąpił Glafkos Kleridis przewodniczący izby reprezentantów. By nie doszło do eskalacji konfliktu Wielka Brytania i USA wywarły naciski na premiera Grecji Konstantinosa Karamanlisa by zaprzestał dalszej agresji. Jeszcze w trakcie rozmów pokojowych w Genewie wojska tureckie parły naprzód. Rada bezpieczeństwa ONZ wydala rezolucje potępiająca Turcje. 14 sierpnia 1974 roku Turcja wycofała się z rozmów i kontynuowała inwazje. zajmując 40% terytorium wyspy. Było to ziemi najbardziej urodzajne, mieszkało na nich 250 tys. greków cypryjskich, czyli 1/3 ludności wyspy .
W grudniu 1974 roku Makarios przedstawia ośmiopunktowy program:
- Cypr ma by suwerenny i niepodległy
- konstytucja ma być zreformowana i ma określać zasady współżycia obu społeczności skupionych w kantonach
- zostanie utworzonych 8 kantonów tureckich obejmujących 18, 2% powierzchni kraju.
-na wyspie ma obowiązywać swoboda osiedlania się a uchodźcy maja prawo powrotu do domów.
Turcy nie podjęli rozmów i 13 lutego 1975 roku ogłosili powstanie Federacyjnego Państwa Turków Cypryjskich, Denktasz ogłosił, że republika będzie istnieć do momentu reformy konstytucji z 1960 roku i utworzenia federacji składającej się z dwóch autonomicznych krajów, kierowanymi przez władze ze znacznymi prerogatywami i słabym rządem centralnym. Nie osiągnięto porozumienia gdyż warunkiem podjęcia rozmów przez greków było wycofanie się armii tureckiej.
Sekretarz generalny ONZ Javier Perez de Cuellar zaproponował przyznanie Turkom 23% kraju i parytet podziału władzy 70% dla greków i 30 % dla Turków . Propozycja ta była popierana przez greków cypryjskich. 15 listopada 1983 roku ogłoszono jednostronną deklaracje o powstaniu Tureckiej Republiki Północnego Cypru. ONZ potępiła utworzenie państwa, a jedynymi uznającymi była Turcja i Pakistan. Prowadzono rozmowy o utworzeniu federacji, problemem było zmniejszenie terytorium tureckiego z 40% do 20%. Turcja prowadziła jednocześnie akcje osadnicza, sprowadzając od 30 do 60 tyś. osób z Anatolii.
W 1992 roku sekretarz generalny ONZ Butros Butros Ghali porozumiał się z przywódcą Turków cypryjskich Raufem Denktaszem, nie doszło jednak do osiągnięcia kompromisu. W 1995 roku Bill Clinton skierował na wyspę specjalnego wysłannika Richarda Beattie i Richarda Holbrookea. Dzięki nim doszło do tajnych rozmów w Londynie pomiędzy przywódcami cypryjskimi, zakończyły się jednak one fiaskiem. W 1996 za sprawa nalegań Wielkiej Brytanii i USA ONZ skierowała na wyspę specjalnego wysłannika Han Sang Joona. Rozpoczęto rozmowy jednak na skutek incydentów w strefie buforowej, w którym zginęło dwóch greków rozmowy przerwano .
Szanse na rozwiązanie konfliktu widziano w przystąpieniu Cypru do Unii Europejskiej. Proces integracji Cypru rozpoczął się już w latach siedemdziesiątych. 1 czerwca 1973 podpisano porozumienie o utworzeniu unii celnej miedzy Cyprem a EWG. Inwazja Turecka skomplikowała sprawę, ale w 1975 roku podpisano Układ o Stowarzyszeniu z EWG. 3 lipca 1990 Cypr spełniając warunki gospodarcze, złożył akces członkowski do Unii Europejskiej. Turcja zapowiedziała jednak inkorporacje Republiki Cypryjskiej, jeśli podzielony Cypr wejdzie do Unii. 16 stycznia 2002 roku prezydent Cypru Glafkos Kleridis i Rauf Denktasz rozpoczęli rozmowy nie osiągnięto jednak nic poza pozwoleniem na przekraczanie granic obu państw. W 1993 roku Komisja Europejska wydała raport stwierdzający, że obecna sytuacja jest nie do zaakceptowania i, że Cypr zostanie przyjęty do UE, jeśli rozwiąże problem. W 1994 roku Grecja zawarła sojusz Cyprem i jest gwarantem jego niepodległość. W odpowiedzi Turcja w 1997 roku podpisała Wspólną Deklarację mówiącą, że każdy atak na enklawę turecką będzie traktowany jak atak na Turcję . W 1997 roku Cypr zakupił rosyjskie rakiety przeciwlotnicze, NATO potępiło te działania, a Turcja oświadczyła, że nie zezwoli na ich instalację. Grecje zażegnała kryzys odkupując rakiety od Cypru .
W 2004 roku obie społeczności wyraziły zgodę na rozmowy akceptując plan sekretarza generalnego ONZ Kofiego Annana. Plan Annana zakładał, stworzenie luźnej federacji na wzór szwajcarski, ze wspólną polityką zagraniczną, obronną i walutową. Rząd centralny miał być wspólny, składający się z rotacyjnego prezydenta i 3 izb(dwóch narodowych i wspólnej). Wyspa miała być zdemilitaryzowana. W sprawie zjednoczenia odbyć się miało referendum i po pozytywnym wyniku cała wyspa miała wejść do Unii Europejskiej. Wyniki referendum wyniosły 65 % Turków głosowało za, 75 % greków głosowało przeciw . Była to wielka klęska planu Annana. W 2006 roku Turcja zaproponowała zniesienie ograniczeń umożliwiających rozwój obu krajów, otwarcie portów, otworzenie strefy powietrznej, wyjście Tureckiej Republiki Cypru Północnego z izolacji politycznej. Grecy nie podleli jednak rozmów .
W 2004 roku tylko grecka część Cypru stała się członkiem Unii
Europejskiej. Turcja chcąc przystąpić do Unii będzie musiała rozwiązać problem istnienia nielegalnej republiki działającej pod jej kontrolą. Cytując Harriet Martin: Cypr cieszy się reputacją cmentarzyska mediatorów i łatwo zrozumieć dlaczego. Od 2004 roku
w rokowaniach zapanowała stagnacja. Cały przebieg mediacji kończył się brakiem woli ustępstw którejś ze stron, ale skoro ciężko dojść do porozumienia dwóm krajom, to udział czterech tym bardziej utrudnia konsensus.

Bibliografia:
Adamczyk Artur, Konflikt Cypryjski,[w:] Studia Europejskie, Centrum Europejskie Uniwersytetu Warszawskiego, 1997, nr 4.
Bernard Andrzej, Republika Cypru, Warszawa 1976.
Brzeziński Andrzej M., Grecja, Warszawa 2002.
Clogg Richard, Historia Grecji nowożytnej, Warszawa 2006.
Kubiak Krzysztof, Wojny, konflikty zbrojne i punkty zapalne na świecie, Informator 2005, Warszawa 2005.
Mikuli Piotr, Parlament Republiki Cypryjskiej, Warszawa 2006.
Osiewicz Przemysław, Pokojowa regulacja kwestii cypryjskiej, aspekty prawne i polityczne, Toruń 2008.
Zapałowski Lesław, Operacje pokojowe ONZ, Kraków 1989.

Farosz

By nie być gorszym od człowieka od IRA oto odpowiedzi:
161. Wyjaśnij skrót: EOKA? Cypryjska Organizacja Wyzwolenia Narodowego
162. Podaj kiedy Cypr stał się suwerenną republiką? 16 sierpnia 1960
163. Podaj ustalony w 1960r. parytet w rządzie, parlamencie i urzędach niższego szczebla na Cyprze? 70 do 30
164. Podaj nazwisko cypryjskiego prezydenta – arcybiskupa? Makarios III
165. Podaj jak nazywa się uznana tylko przez Ankarę proklamowane w 1983r. tureckie państwo na Cyprze? Turecka Republika Północnego Cypru
166. Podaj procentowy udział społeczności tureckiej w 1960r. na Cyprze? Grecy 80%, Turcy 18% wiem że brakuje 2% ale to pewnie Żydzi itp.
167. Podaj czego dotyczył plan Annana w kwestii problemu cypryjskiego? Plan Annana zakładał, stworzenie luźnej federacji na wzór szwajcarski, ze wspólną polityką zagraniczną, obronną i walutową. Rząd centralny miał być wspólny, składający się z rotacyjnego prezydenta i 3 izb(dwóch narodowych i wspólnej). Wyspa miała być zdemilitaryzowana. W sprawie zjednoczenia odbyć się miało referendum
168. Podaj datę gdy cypryjska Gwardia Narodowa dokonała zamachu stanu obalając Makariosa? 15 lipca 1974